NATO Devlet Liderleri Zirvesi bugün Brüksel’de başladı. 30 üye ülkenin liderinin katıldığı, Afganistan, Ukrayna, Belarus, Rusya ve Çin gibi önemli konu başlıklarının konuşulacağı zirve öncesi basına açıklama yapan Genel Sekreter Jens Stoltenberg “Müttefikliğimizin çok önemli bir anındayız. 2030 vizyonu ile transatlantik ilişkilerde yeni bir bölüm açıyoruz.” dedi.
ABD’de NATO’ya bağlılığını net şekilde belirten yeni bir liderin olduğu gerçeğini memnuniyetle karşıladıklarını belirten Stoltenberg, “Geçtiğimiz 4 yıl neden NATO gibi çok uluslu çok taraflı organizasyonlara ihtiyacımız olduğunu bir kez daha gösterdi. Ortaklığımız bireysel liderlerin çok ötesindedir” dedi.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Stoltenberg, Rusya ile ilgili şunları söyledi:
“İlişkilerimiz Rusya’nın agresif tavırları nedeniyle Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana en dip seviyede. Tüm bu zehirlemeler, siber saldırılar, Gürcistan’da ve Ukrayna’da yaşanmış olanlar düzenli olarak devam eden bir motife işaret ediyor. Ancak ikili bir yol izliyoruz zira Rusya ile gerek iklim krizi gerek silah kontrolü konusunda atabileceğimiz adımlar ve alabileceğimiz önemli mesafeler var. Bir yandan kolektif savunma kapasitemizi ve bütçelerimizi arttırıyoruz. Diyaloğa devam edeceğiz. Bu bir zayıflık değil aksine güç göstergesidir.”
Çin düşmanımız değil ama artık yarattığı riskleri konuşacağız
Stoltenberg, Çin ile ilişkilerde fırsatlara ve risklere dikkat çekti:
“Çin konusunda da yine iklim krizi ve silah kontrolü gibi konularda fırsatlar mevcut. Ancak görüyoruz ki Çin askeri büyümesine ve teknolojisine çok ciddi yatırım yapıyor, üstelik altyapı yatırımları ile de Afrika’da Avrupa’da her yerde varlık oluşturuyor. Değerlerimizi paylaşmayan, özgürlüklere, Hong Kong’a ve azınlıklarına baskı uygulayan Çin’in hem içerde hem dışarıda aldığı bu baskılayıcı tutum bizim de güvenliğimize bir risk oluşturuyor.”
18 ay öncesine kadar Çin’e fazla değinilmediğini ancak artık NATO 2030 ajandasında Çin’in yerini alacağını kaydeden Stoltenberg, Çin’in bir ‘düşman’ veya ‘hasım’ olarak görülmediğini de sözlerine ekledi.
Çin’le ilgili stratejik konsept 2010 yılına dayanıyor ve yeni zorluklara cevap verebilmesi için güncellenmesi gerekiyor.
NATO’nun bu ajandaya ilk kez teknolojik üstünlüğünü keskinleştirilmesi ve iklim krizi gibi konuları da sokacağını aktardı.
Özellikle yeni tür teknolojik harp konusunda adımlar atılması hedefleniyor. Yapay zekâ ve siber saldırılar karşısında NATO’Nun da teknolojik olarak kapasitesini yükseltmesi isteniyor.
Bu nedenle zirvede, yeni kurulan şirketler, sanayi grupları ve üniversiteler arasında, silahlanma konusundaki iş birliğini teşvik etmek için bir teknoloji merkezi kurulması konusu da gündeme gelecek. Üye devletlerin söz konusu merkeze, NATO İnovasyon Fonu aracılığıyla ekonomik destek sağlaması öngörülüyor.
Afganistan’a destek olmaya devam
Afganistan’daki NATO varlığının sona erdirileceğini de hatırlatan Stoltenberg “Afgan kuvvetlere dışardan eğitim desteği vermeye devam edeceğiz. ABD ve Türkiye, Afgan hükümetine ‘destek’ ve ‘uluslararası havaalanı’ gibi konularda direk temaslar sürdürmeye devam ediyorlar” dedi.
Stoltenberg, NATO’nun Avrupalı üyelerinin son 7 yılda savunma bütçelerini arttırarak ekstra 260 milyar dolarlık harcama yaptıklarını belirtti.
NATO 2030 nedir?
Türkiye’nin NATO’ya bilgi vermeden Suriye’nin kuzeyine askeri operasyonlar yapması ve dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın askeri birliklerini koordinasyonsuz şekilde Suriye’den çekmesi sonrası Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 2019’da “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşmiştir” demiş ve bu söylem çok tartışılmıştı.
Bu eleştiri sonrası ‘NATO 2030’ adıyla bir reform girişimi başlatıldı ve bu reformun hedefleri arasında daha iyi işleyen bir siyasi koordinasyonun sağlanması arzulanıyor. Diplomatlar, NATO içinde yeni tartışma forumları oluşturulması ve NATO dışişleri bakanlarının yılda iki yerine üç kez bir araya gelmesi gibi önerilerde bulunuyor.
