Sansaryan Vakfı’nın, 1930’da el konan ve Türk siyasi tarihinde acı bir yeri olan Sansaryan Han’ın iade edilmemesini taşıdığı Anayasa Mahkemesi 92 yıl sonra oybirliğiyle ‘hak ihlali’ kararı verdi.
Yoksul Ermeni öğrencilerin eğitim ihtiyaçları için yaptırılan ve Ermeni cemaatine ait vakıf olarak tescil edilen Sansaryan Han davasından 92 yıl sonra tarihi ‘mülkiyet’ kararı çıktı.
Sansaryan Vakfı’nın Anayasa Mahkemesi’ne açtığı davaya ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlandı.
Dava dosyasında yer alan bilgilere göre Sansaryan Han, 1930 yılında açılan dava sonucunda İl Özel İdaresi’ne devredildi. Günümüze kadar gelinen süreçte hanın mülkiyetiyle ilgili açılan davalara dair bilgilerin verildiği kararda son olarak Ermeni Patrikliği’nin 2011 yılında açtığı ‘tapu iptali ve tescil’ davası üzerinden bilirkişi raporları ile hukuki mevzuatın ilgili bölümleri de yer aldı. Mahkemenin reddettiği davada Yargıtay’ın önce ‘ret’ kararını bozduğu, ardından bu kararı da kaldırdığı bilgisi verildi.
KARAR OY BİRLİĞİYLE ALINDI
26/05/1929’da tarihinde Kadastro Komisyonu kararıyla Sansaryan Han’ın vakıf adına tescil edildiğini hatırlatan Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 13. maddesindeki “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz” ifadelerine atıf yaptı.
Yargıtay’ın son kararının “kanunun lafzından çıkarılması mümkün olmayan, oldukça genişletici ve öngörülemez bir yoruma dayandığını” vurgulayan Anayasa Mahkemesi oybirliğiyle, Vakfın başvurusunda “Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine” hükmetti.
Yüksek Mahkeme, kararın bir örneğinin de mülkiyet hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla yeniden yargılama yapılmak üzere İstanbul 13. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi.
İŞKENCE MERKEZİNDEN 5 YILDIZLI OTELE
El konduktan sonra yıllarca İstanbul Emniyet Müdürlüğü olarak kullanılan tarihi Sansaryan Han, Nâzım Hikmet, Ahmed Arif, Ruhi Su, Hikmet Kıvılcımlı, Aziz Nesin, Mihri Belli, Deniz Gezmiş, Vedat Türkali’nin de Alparslan Türkeş’in de işkence gördüğü ‘tabutluk’larıyla tanındı.
Han 2017 yılında açılan davaya rağmen 2019’da restorasyon karşılığı 35 yıllığına kiralanması için ihale yapıldı. İhaleye 13 şirket katılırken kazanan, binayı 5 yıldızlı otel olarak kullanacağı açıklanan Gapsan firması oldu.