İstanbul’un işgalden kurtuluşunun 98. yılı bugün törenlerle kutlanacak. 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgal dönemi, 6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. Ulu Önder Atatürk “Geldikleri gibi giderler” dedi, öyle de oldu. İstanbul, ‘6 Ekim İstanbul’un Düşman İşgalinden Kurtuluş Günü’nü İBB’nin düzenleyeceği etkinliklerle kutlayacak.
Görsel şovlar beraber izlenecek, konserlerde aynı şarkılar söylenecek, marşlara hep bir ağızdan eşlik edilecek. Kutlamalarda şehir hatları vapurları ve deniz taksiler de sürpriz bir gösteri gerçekleştirilecek. İstanbul’un işgalden kurtuluşu dolasıyla toplu ulaşım araçları ücretsiz olduğunu açıklayan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Gülhane Parkı’ndaki etkinliklere tüm İstanbulluları davet etti.
Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’ndaki yenilgisi sonrası İtilaf Devleri donanması Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Aynı gün Adana’dan İstanbul’a gelen Mustafa Kemal Paşa, ‘Kartal’ istimbotuyla Galata’ya doğru giderken Yaveri Cevat Abbas’a işgal donanması için “Geldikleri gibi giderler” dedi. Atatürk’ün tarihe geçen bu sözü Kurtuluş Savaşı’nın ilk işaret fişeğini ateşledi. İstanbul’un işgalinden 6 ay sonra 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Ulu Önder, Milli Mücadele’yi başlattı.
Taksim Anıtı’na çelenk
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Geldikleri Gibi Giderler ” sözünün gerçeğe dönüştüğü gün olan 6 Ekim coşkusu, Taksim Cumhuriyet Anıtı’nda düzenlenecek resmi törenle başlayarak, kentin birçok noktasında devam edecek. Türk Ordusu’nun 6 Ekim 1923’te İstanbul’a girmesiyle sona eren işgal günleri, bayram havasında kutlanacak. Kutlama programı, sabah 10.00’da Taksim Cumhuriyet Anıtına Çelenk Sunma Töreni ile başlayacak. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, törende Anıt Şeref Defterini imzalayacak. Anı defterine yazdıklarını, törene katılanlara okuyacak. İBB Mehter Takamı da günün anısına kısa bir konser verecek.
İstanbulluların davetli olduğu Gülhane Parkı ve İstanbul Boğazı’nda yaşanacak. Kutlamalarda şehir hatları vapurları ve deniz taksiler sürpriz bir gösteri gerçekleştirilecek. İBB Bandosu Karaköy iskelesinde, Ceylan Ertem de Gülhane Parkında konser verecek.
GÜLHANE’DE ŞENLİK VAR
Kutlamaların bu yılki adresi Gülhane Parkı olacak. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun katılımıyla gerçekleştirilecek kutlamalar şenlik havasında geçecek. Saat 15.00’ten itibaren çocuklar için kukla-meddah gösterileri yapılacak. Kutlamalara katılanlarla oyunlar, atölye çalışmaları ve konserler ile eğlenecek. Kutlamalarda ünlü Yazar Sunay Akın da sahne alacak.
Gülhane Parkı içerisindeki yürüyüş yolunda kurtuluş gününe özel sergi ziyaretçilere gösterilecek. 6 Ekim İstanbul Zafer Yolu Sergisi işgal ve kurtuluş günlerini yeniden hatırlatacak. Saat 17.00’de Sarayburnu’nda, Türkiye Emekli Subaylar Derneği tören düzenleyecek.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, saat 19.15’te Sarayburnu tarafından Gülhane Parkı’na girerek, fotoğraf sergisini gezecek. Ardından çocuk oyun alanlarını ziyaret ederek, etkinlik alanında İstanbullulara hitap edecek. Kutlamalar, Ceylan Ertem konseriyle devam edecek.
BOĞAZ’DA SÜRPRİZ KUTLAMA
Eminönü ve Karaköy iskeleleri saat 18.00’te sürpriz bir kutlamaya sahne olacak. 4 şehir hatları vapuru ile 8 deniz taksi, senkronize bir şekilde görsel bir şölen sunacak. Işık ve balon gösterilerinin yer alacağı bu özel kutlama, İstanbul’un farklı noktalarından izlenebilecek. İstanbul’un kurtuluşunun adına yakışır bir şekilde kutlanacağı etkinliklerin programı şöyle:
6 EKİM PROGRAM AKIŞI
10.00 Taksim Cumhuriyet Anıtı Çelenk Sunma Töreni
(Valilik, 1. Ordu Komutanlığı ve İBB Başkanlığı)
17.00 – Sarayburnu – Türkiye Emekli Subaylar Derneği Tören Programı
18.00 – Karaköy – Vapur ve Deniz Taksi Programı
Gülhane Parkı – Sahne Etkinlikleri
14.00 Alanın açılışı
15.00 – 15.35 İbiş Ve Dostları Sirkte / Kukla Tiyatrosu
16.00 – 16.45 Evvel Zaman İçinde / Meddah Gösterisi
17.00 – 17.40 Gönül Yeprem İle Neşeli Notalar / Çocuk Konseri
18.00 – 18.20 Dilek Türker/ Kısa oyun
15.00 – 19.00 Geleneksel Ahşap Oyuncak Topaç Boyama ve Topaç Çevirme Atölyesi – İstanbul Sembolleri Ahşap Oyuncak Boyama Atölyesi – Geleneksel İstanbul Eyüp Oyuncağı Hareketli Ahşap Oyuncak Canbaz Atölyesi – İstanbul Kaşifleri – Bir Kaplumbağa Terbiyecisi
19.00 – 20.00 Sunay Akın – Konuşma
20.00 – 20.15 İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu – Konuşma
20.15 – 21.15 Ceylan Ertem Konseri
6 EKİM 1923 İSTANBUL’UN KURTULUŞU
İtilaf Devletleri donanmaları, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul’a girdi. Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü.
Türk Ordusu’nun İzmir’e girmesinden sonra Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu, İtilaf Devletleri kontrolündeki tarafsız bölgeye doğru ilerlemeye başladı.
Bunun üzerine Müttefik kuvvetlerde bulunan Fransız ve İtalyan birlikleri derhal geri çekildi. Çanakkale’de bulunan İngiliz birlikleri General Harington’un emriyle savunma pozisyonu aldı.
İngiltere, Ankara Hükûmeti ile anlaşma yolları aramaya başladı. Ankara Hükûmeti İstanbul ve Çanakkale boğazlarının denetimini istedi. İngiltere başbakanı Lloyd George bu istekleri reddetti.
Birliklere savaş pozisyonu alması emrini verdi fakat Harington, ateş açılmaması emrini verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişi ile karşılaşmadan tarafsız bölgeye girerek Çanakkale Boğazı’na doğru ilerlemeye başladı. Türklerle savaşılmasını istemeyen Winston Churchill’in başını çektiği bir grup bakan istifa etti.
Diğer taraftan İzmir’in Kurtuluşu’ndan sonra Damat Ferit Paşa 21 Eylül 1922’de ülkeden kaçtı. Mudanya Mütarekesi gereği Trakya topraklarının teslimi yapılırken Türkiye’yi temsil edecek kişi olarak Mustafa Kemal Paşa’nın isteği ile Refet Paşa; İstanbul komutanı olarak da Millî Müdafaa Umumi Katibi Selahattin Adil Paşa görevlendirildi.
Refet Paşa, 19 Ekim tarihinde TBMM Muhafız Grubu’ndan 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal vapuru ile Mudanya’dan ayrılıp İstanbul’a geldi. Ardından “İstanbul Komutanı” sıfatıyla Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile İstanbul’a geldi.
Refet Paşa ve Selahattin Adil Paşa’nın İstanbul’a gelmesine rağmen işgal sonlanmadı. Çünkü mütarekeye göre işgal kuvvetleri barış antlaşması imzalanmasından hemen sonra İstanbul’u boşaltacaktı.
24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, 23 Ağustos 1923’ten itibaren İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği ise 4 Ekim 1923 günü Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen bir törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti.
6 Ekim 1923’te ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve işgal resmen sonlandı. İşgal 4 yıl 10 ay 23 gün sürdü. Her yılın 6 Ekim’i İstanbul’un kurtuluş günü olarak belirlendi ve kutlanmaya başlandı.
