Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, katıldığı olağanüstü NATO Liderler Zirvesi dönüşünde dış politikada son duruma ilişkin açıklamalarda bulundu. Erdoğan, ABD basınında Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya göndermesine ilişkin önerileri değerlendirdiği açıklamasında “S400 konusunda nasıl en başta bizim için bu iş kapanmıştır dediysek, bugün de biz aynı noktadayız. Bu konu bizim için kapanmıştır.” dedi Erdoğan, ABD ile yeni F-16’lar, F-16 modernizasyon kitleri konusunda olumlu sürecin devam ettiğini söyledi.
Erdoğan, Rusya-Ukrayna savaşı, küresel enerji , İsrail’e ilişkiler, ABD ile S-400-F35 gündemine ilişkin soruları yanıtladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biden ile ayaküstü hal hatır sorduk, önümüzdeki günlerde telefon diplomasisiyle bazı konuları ele alacağız” ifadelerini kullandı. ABD medyasında yer alan “Türkiye, S-400’leri Ukrayna’ya versin” haberlerine ilişkin konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Her şeyden önce S400 konusunda nasıl en başta bizim için bu iş kapanmıştır dediysek, bugün de biz aynı noktadayız. Bu konu bizim için kapanmıştır. Bunlar savunma noktasında bizim kendi malımızdır, bu bitmiştir. Bir diğer konu Wall Street Journal’ın yazdığına karşı İletişim Başkanı’mız gerekli cevabı bütün hassasiyetiyle zaten vermiştir. O cevap onlara yeter de artar bile. Daha fazlasına da bu konuda gerek yok. Çünkü bunların bütün işi ortalığı karıştırmak. ‘Buradan acaba Türkiye’ye nasıl bir darbe vururuz da onu sıkıntıya sokarız’ böyle bir gayretin içindeler. Anında müdahale ederiz, sonuç alamazlar.” dedi.
“F-16’lar konusunda olumlu süreç devam ediyor”
“Türkiye’nin ABD ile sürdürdüğü yeni F-16’lar, F-16 modernizasyon kitleri konusunda olumlu gelişmeler var mı? Türkiye’nin Kiev’de kalan A400m uçaklarının geri getirilmesi konusunda bir süreç, teknik hazırlık var mı? Karadeniz’de döşenmiş bazı mayınların serbest kalması neticesinde ortaya çıktığı iddia edilen tehlike, ifade edildiği gibi ciddi bir boyutta mıdır? NATO bu konuda Türkiye’ye teknik bir destek verebilir mi?” soruları üzerine Erdoğan, F-16’larla ilgili görüşmeleri Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın muhataplarıyla yürüttüğünü ve bu konuda şu an itibarıyla olumlu bir sürecin devam ettiğini dile getirdi.
Uçakların modernizasyonuyla ve yeni alımlarla ilgili olumlu yaklaşımlar bulunduğuna dikkati çeken Erdoğan, “Biden’ın bana ‘Ben kongreye bu konuyla ilgili olumlu yaklaşımımı sunacağım ve konunun da takipçisi olacağım.’ istikametinde ifadeleri oldu. Temenni ederim ki bu istikamette eğer netice devam ederse, noktalanırsa o zaman biz yeni alacağımız F-16’lar ve eldekilerin modernizasyonunu süratle bitirme fırsatını bulacağız.” ifadesini kullandı.
A400m uçaklarıyla ilgili hem Ukrayna hem de Rusya ile temasları sürdürdüklerini dile getiren Erdoğan, “Bize her türlü teminatı veriyorlar. Diyorlar ki (Şu an itibarıyla bunu çekmeye kalkarsak, hava sahasında sıkıntılar var. Bundan dolayı böyle bir riski göze almayalım. Biz sizinle irtibat halindeyiz ve sağlıklı bir duruma girildiği anda bu uçakları sizlere göndereceğiz.)” diye konuştu.
“Bugün Zelenski ile görüşeceğim”
Rusya-Ukrayna savaşına değinen Erdoğan, bugün Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile konuşacağını söyledi. Erdoğan, “Bugün Zelenski ile bir görüşmem olacak. Putin ile hafta sonu veya hafta başı bir görüşmem olabilir. NATO’daki görüşmelerin değerlendirmesini yapacağız.” dedi. Görüşmede Putin’e ”Artık barışın mimarı sen olmalısın” diyeceğini belirten Erdoğan, ”’Onurlu çıkış yap’ demek suretiyle bu işi tatlıya bağlamanın yolunu aramamız lazım” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Demek ki NATO’nun beyin ölümü gerçekleşmemiş. O çok talihsiz bir açıklamaydı. Macron şu anda NATO içinde en aktif rolü oynayan liderlerden biri durumunda.” ifadelerini kullandı.
“Rusya Ukrayna arasında 6 başlıkta müzakere sürüyor”
Rusya ile Ukrayna arasında müzakere edilen 6 başlık bulunduğunu ancak iki tarafın da sıcak yaklaştığı ya da kabul etmediği konular olduğunu anlatan Erdoğan, şöyle devam etti:
“Özellikle 4 başlık üzerinde mutabakat varmış gibi bir durum söz konusu. Bunlardan bir tanesi özellikle bu NATO meselesiyle ilgili. Ukrayna ilk başlarda bu konuya önemle asılıyordu ama daha sonra NATO üyeliğinden çekilebileceğini Zelenski ifade etmeye başladı. Bir diğer konu, özellikle Rusça’nın resmi dil olarak kabul edilmesi meselesi. Zelenski bunu da kabul etti. Zaten Rusça Ukrayna’nın hemen her yerinde konuşulan bir dil. Bu noktada da bir sorun yok. Bir diğer konu silahsızlanma meselesi. Tabii Ukrayna bir devlet, yani silahsızlanmayı A’dan Z’ye kabul söz konusu değil. Ama bu konu da anlaşılamaz değil. Yani orada da belli tavizlerin verilebileceğini Ukrayna tarafı ifade etti. Dördüncü konu, ki yine Ukrayna’nın da burada bir mutabakatı var; o da bu kolektif güvenlik dedikleri mesele. Bu konuda da Ukrayna olumlu bir yaklaşım ortaya koydu. Ama tabii Ukrayna Kırım ve Donbas konularında bu kadar rahat değil. Donbas meselesinde en sonda güzel bir adım attı, bana göre akıllı bir liderlik diyebiliriz ve ‘Bu konuda referanduma gitmem gerekir’ dedi. Bu konuyla orayı kestiler. Şu anda böyle bir durum var. Kaldı ki Rusya 2014’te Kırım’ı işgal ettiği zaman, biz çok açık, net bu işgale karşı çıkmıştık ve o günden sonra da Putin ile yaptığım her görüşmede bu işgale karşı çıktığımızı hep söylemiştim. Ama o zaman Batı bu işgale bugün olduğu gibi çok açık, net bir tavır koymamıştı.
Bu tavrı koymadıkları için işte bugün başımıza bunlar geldi. Tabii Kırım ile beraber Donbas, Donetsk, Luhansk vesaire bütün bunlar Kırım’ın adeta bir çarpanı oldu. Ve biz bu konudaki tavrımızı bu şekilde ortaya koyduk. Tabii bu 6 başlığın 4’ü için şu anda Ukrayna tarafından olabilir deniyor ama diğer ikisi hakkında olumlu bir yaklaşım söz konusu değil. Şimdi benim bugün Zelenski ile bir görüşmem olacak. Putin ile büyük ihtimalle yine hafta sonu veya hafta başı bir görüşmem olabilir. Bu görüşmelerde de bu NATO’daki görüşmelerin kendileriyle bir müzakeresini, değerlendirmesini yapıp, bundan sonraki sürece yönelik ‘Artık barış için atılacak adımın mimarı sen olmalısın.’ demeliyiz. ‘Buna bir onurlu çıkış yap.’ demek suretiyle bu işi tatlıya bağlamanın yolunu aramamız lazım.”
“İsrail Başbakanı Bennett’in Türkiye’ye gelmesi söz konusu”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye-İsrail ilişkilerine ilişkini, “İkili ilişkilerde birlikte atabileceğimiz en önemli adımlardan biri olarak doğal gaz konusu öne çıkabilir. İsrail Başbakanı Bennett’in gelme durumu söz konusu. Onun da gelişiyle Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir süreci başlatma durumumuz olabilir.” dedi.
Ayrıntılar geliyor…
