Çin’in yeniden birleşme hayali kurduğu Tayvan’a inen ABD’ye ait askeri uçak, bölgede gerilimi yeniden tırmandırdı. 750 bin doz koronavirüs aşısı taşıdığı bildirilen ve Dışişleri Bakanı Joseph Wu tarafından karşılanan uçakta, 3 de Birleşik Devletler senatörü bulunuyordu…
Tayvan’ın dünya üzerindeki konumlanmasına farklı pencerelerden bakan Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasında tansiyon bir kez daha yükseldi… Resmi adı Çin Cumhuriyeti olan Tayvan’da günlük koronavirüs vaka sayısı 5’ten 500’e yükselince ABD devreye girdi. Aşı tedarik etmekte sıkıntı yaşayan ada ülkesine 750 bin doz aşı gönderen Birleşik Devletler, teslimatı da askeri uçakla yaptı ve bölge yeniden gerildi. Başkent Taipei’ye inen uçakta ABD’li senatörler Christopher Coons, Tammy Duckworth ve Dan Sullivan’ın da bulunması Çin cephesinde hiç hoş karşılanmadı. Bu da yetmezmiş gibi söz konusu uçak Dışişleri Bakanı Joseph Wu tarafından karşılandı ve ABD’li heyet ülkenin en üst düzey yetkililerine 3 saat süren ziyaretlerde bulundu.
Çin’in parçası olarak gördüğü ve yeniden birleşme hayali kurduğu Tayvan, ABD için de Doğu Asya’daki en önemli müttefik konumunda. O nedenle Tayvan meselesi her daim kırılgan bir konu olarak duruyor ve sıcak çatışmaya sebep olma olasılığı son derece yüksek görünüyor. Nitekim, nisan ayında Çin savaş uçaklarının Tayvan hava sahasına yönelik ihlallerini sıklaştırması üzerine Çin ve ABD karşı karşıya gelmişti.
‘GERÇEK BİR BAŞ BELASI’
20 Mayıs’ta ise Güney Çin Denizi’nde Çin’in egemenlik iddiasında bulunduğu alanda seyreden ABD Donanması’na ait USS Curtis Wilbur isimli 154 metrelik savaş gemisi bölgeden uzaklaştırılmıştı. Olay sonrası Birleşik Devletler’den geminin uluslararası sularda hukuka uygun şekilde seyir hak ve özgürlüklerini kullandığı açıklaması gelmiş, Çinli üst düzey bir askeri yetkili ise ABD için “Gerçek bir baş belası” yorumunu yapmıştı.
Zamanında gelen yağmur
Tayvanlı yetkililerle 3 saatlik bir görüşme gerçekleştiren ABD heyetinde yer alan senatör Duckworth, “Tayvan’ın aşı gönderilen ilk gruba dahil edilmesi bizim için çok önemliydi. Çünkü acil ihtiyacınızın farkındayız ve ülkeniz ile ortaklığa değer veriyoruz” açıklamasını yaptı. Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen ise nüfusunun yalnızca yüzde 3’ünü aşılayabilen ve cumartesi günü en yüksek ölüm sayısını (37) gören ülkesi için aşıların ‘zamanında gelen yağmur’ olduğunu dile getirdi.
1971’e kadar Tayvan temsil etti
Çin ile Tayvan arasındaki gerginlik 1940’lara kadar uzanıyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi, 1949’da iktidarı ele geçirdi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etti. Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan ‘Çin Cumhuriyeti’nin devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlığını duyurdu. 1971’e kadar da BM Genel Kurulu’nda Çin’i Tayvan temsil etti ancak o yıl yapılan oylamada Çin’in tek meşru temsilcisi olarak Pekin yönetimi seçildi.
