Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Amasra’daki maden faciası hakkında Meclis’i bilgilendiriyor. Dönmez, “21-27 Ağustos tarihlerinde Amasra’da denetim gerçekleştirildi. Bu denetimlerde teknik ve idari düzenlemelere aykırı husus tespit edilememiştir” dedi.
Dönmez’in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Söz konusu vahim hadisenin grizu şeklinde meydana geldiği değerlendirilmektedir. Galeride kısmi yangınlar oluşmuş, kömür üretimi bölümünde kısmi göçükler meydana gelmiştir. Kaza anında 110 madenci kardeşimiz çalışmaktaydı. İvediyle arama-kurtarma çalışmaları başlamıştı. 30 tahliyecimiz bulunmaktadır. 110 kişi ilave ekipler maden ocağında arama-kurtarma çalışmalarında görev almıştır.
Madencilerimizden 58’i sağ tahliye edildi, 41 madenci kardeşimiz hayatını kaybetti. 11 madenci ise yaralı olarak hastaneye sevk edildi. Kazanın ardından 18 saat içinde arama-kurtarma faaliyetleri tamamlanmış, müessesede üretime ara verilmiştir. 1973 yılından bu yana faaliyet gösteren TTK Amasra Müessesi’ne yapılan yatırımlar hakkında bilgilendirmek isterim.
“Risk değerlendirilmesi çalışması gerçekleşmiştir”
TTK’nın 12 yılda 677 milyon liralık yatırımın yüzde 33’ü iş güvenliğine ayrılmıştır. Amasra Müessesine 77 milyon lira yatırım yapılmıştır. Yönetmeliğe göre 250 çalışana 1 iş sağlığı güvenliği uzmanı görevlendirilmesi şartken, 580 çalışana 16 iş güvenliği uzmanı görevlendirilmiştir.
Çalışma alanlarındaki risklerin iş güvenliği uzmanları tarafından değerlendirme zorunluluğu getirilmiştir. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarına İTÜ aracılığıyla eğitimler aldırılmış, risk değerlendirilmesi çalışması gerçekleşmiştir.
Maden ocakları yılda ortalama 4 kez denetlenmiştir. 21-27 Ağustos tarihlerinde Amasra’da denetim gerçekleştirildi. Bu denetimlerde teknik ve idari düzenlemelere aykırı husus tespit edilememiştir. Olayın tüm boyutlarıyla açıklığa kavuşması için gereken desteği vereceğiz.
“50 kalemde iyileştirmeler yapıldı”
Kazanın yaşandığı ilk dakikalarda Sayıştay raporları gündeme getirilmiştir. Sayıştay, TBMM adına kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini denetlemekle yükümlüdür. 2017 ve 2019 yıllarında yer alan hususların dikkate alınmadığı iddiası ortaya atılmıştır.
Soma ve Ermenek kazalarından sonra mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’da iyileştirilmeler yapılmadığı iddiaları ortaya atıldı. Toplam 200 km’lik alanlarda ‘hayat hattı’ tesis edildi. Maske değişim istasyonları kuruldu.
Yeraltında metan, oksijen, karbonmonoksit, sıcaklık, hava hızını ölçen sensörlerin bulundurulma zorunluluğu yerine getirmiştir. Seyyar ölçüm cihazı bulunmaktadır. Acil ikaz sistemi, sıcaklık ve basınç ölçer, gaz izleme sistemi, kamera, aspiratör modernizasyonu, iş elbiseleri, yangın söndürme sistemleri, havalandırma gibi 50 kalemde iyileştirmeler yapıldı. Yeraltındaki hava giriş ve çıkışlarını denetmek için sensörler tesis edilmiştir.
“Kömürün içindeki metan ile ocaktaki havalandırma içindeki metan farklıdır”
2022 yılı içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca tam 26 denetim yapılmış, 4’ü Amasra’da gerçekleştirilmiştir. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından kurum işyerlerinde 45 denetim yapılmış olup, 7’si Amasra’da gerçekleşmiştir.
Kazanın olduğu gün, Sayıştay raporları çarpıtılarak, metan gaz miktarı ‘Yüksek seviyede metan tespit edildi’ şeklinde lanse edildi. Kömürün içindeki metan ile ocaktaki havalandırma içindeki metan farklıdır.
Delme ve patlamaya dair ortaya atılan iddialara ilişkin, dünya genelindeki madencilik operasyonlarında delme ve patlatma işlemi kullanılmaktadır. Ülkemizde de uygulanmaktadır. Son olarak maden ocağının patlayacağı iddialarına da açıklık getirmek istiyorum. Yeraltı çalışma alanlarında 24 saat boyunca izlenmekte, bilgiler de kayıt altına alınmaktadır. Kara kutumuz var, her tür telsiz ve telefon görüşmesi kayıt altında. En ufak bir ihmal varsa gereği yapılacak.
Amasra’ya kurulan sensörlerde metan oranı yüzde 1,5 değerine ulaştığında sarı ışık yanmakta ve sesli uyarı vermektedir. Merkezi Gaz İzleme Birimi tarafından sistem takibe alınmaktadır. Metan oranı yüzde 2’yi bulduğunda kırmızı alarm devreye girer ve acil durum prosedürü işletilerek çalışanlar tahliye edilir.
“Kişi başı 1,5 milyon lira ödeme yapılacaktır”
Kazadan önceki son kayıtlar incelendiğinde metan gazı oranı saat 18.05’te yüzde 1,5 seviyesine ulaşmış ve elektrik kesilmiştir. Saat 18.09’da ise son kayıp metan oranı yüzde 1,69 olarak ölçüldüğünü göstermektedir. 18.09’dan sonra kayıt alınamadı. Patlama anındaki metan seviyesi Merkezi Gaz İzleme Sistemi’nde ölçülen bu.
TTK, Türk-İş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ile Aile, Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kişi başı 1,5 milyon lira ödeme yapılacaktır. Devletimiz tüm kurum ve imkanlarıyla Bartın’daydı. Sağlık Bakanlığımız, UMKE ile yaralıların hastaneye sevki gerçekleşmiştir. Süreç en kısa süre içinde tamamlanacaktır. Madenci kardeşlerimizin evlatları emanetimizdir. Eğitim, iş bulma gibi her türlü desteği vereceğiz.
Türkiye geneli ölümlü iş kazalarında madencilik sektörünün payı 1990 yılında yüzde 35,4 iken bu oran 2010 yılında yüzde 10’un altına gerilemiş, Soma ve Ermenek sonrası bu oran 2014’te yüzde 23,5’a yükselmiştir.
