Brezilya’da solcu Luiz Inácio Lula da Silva, tarihin en dikkat çeken siyasi geri dönüşlerinden birini yaparak aşırı sağcı Jair Bolsonaro’yu yendi ve 11 yıl aradan sonra tekrar Güney Amerika ülkesinin Devlet Başkanı oldu.
Eski bir fabrika çalışanı olan ve 20 yıl önce ülkenin ‘ilk işçi sınıfı mensubu devlet başkanı’ seçilen Lula, yüzde 99.97’si sayılan oyların yüzde 50.9’unu aldı. 2018’de Devlet Başkanı seçilen Bolsonaro, yüzde 49.10’da kalarak koltuğunu koruyamadı.
Lula, kendisine yöneltilen yolsuzluk suçlamaları nedeniyle 580 gün hapis yatmış; daha sonra bu suçlamalar geri çekilmişti.
Sonuç belli olduktan sonra São Paulo’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Lula, ülkeyi ciddi anlamda kutuplaştıran seçim sürecinden sonra Brezilya’yı birleştireceğine dahil söz verdi.
“Barış, sevgi ve umut zamanında yaşayacağız” diyen 77 yaşındaki solcu lider, “Bölünmüş ve sürekli savaş halinde olan bir ülkede yaşamak kimsenin çıkarına değildir” diye devam etti.
Lula, “215 milyon Brezilyalının tamamı için liderlik yapacağım, sadece bana oy verenler için değil. İki tane Brezilya yok. Tek bir ülkeyiz, tek bir halkız; büyük milletiz!” dedi.
Lula’nın São Paulo’da bulunduğu otelin birkaç sokak ötesindeki Paulista Caddesi’nde yeni Devlet Başkanı’nın destekçileri kutlamalar yaptı.
Öte yandan birçok dünya lideri, sonuçların açıklanmasından hemen sonra tebrik mesajları yayımladı. ABD Başkanı Joe Biden, “seçimlerin adil olduğunu” belirten bir açıklama yaptı, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Fransa Başbakanı Emmanuel Macron, Meksika lideri Andrés Manuel López Obrador ve Arjantin Cumhurbaşkanı Alberto Fernández tebrik mesajları yayımladı.
Dünya liderlerinin bu kadar hızlı tepki vermesinin arkasında Bolsonaro’nun seçim sonuçlarına karşı çıkıp ülkeyi kaosa sürüklemesi korkusu olduğu düşünülüyor.
Eski bir asker olan aşırı sağcı Bolsonaro’nun döneminde Brezilya’nın demokratik kurumlarının zayıfladığı görülmüştü. Bu sebeple Brezilya’da birçok kişi pazar günü yapılan oylamayı “kader seçimi” veya “Brezilya tarihinin en önemli seçimi” olarak nitelendiriyordu. Birçok uzman ve analist, yenilmesi durumunda Bolsonaro’nun seçim sonuçlarını kabul etmeyeceğini savunuyordu.
Seçimden önce Bolsonaro, “anormal” bir sonuç olursa itirazda bulunacağını ifade etmişti. Aşırı sağcı lider, henüz yenilgiyi kabullenen bir açıklama yapmadı.
Hapisten devlet başkanlığına
Brezilya’ya 2003-2010 yıllarında iki dönem başkanlık eden, hakkında açılan yolsuzluk davaları nedeniyle bir buçuk yıl hapiste kalan, davaların düşürülmesiyle yeniden başkanlık yarışına giren ve kazanan 77 yaşındaki Lula da Silva, geçmişte yaklaşık bir buçuk yıl hapis yattı.
Sendikacı kökeniyle, İşçi Partisi’nin ilk başkanı Lula da Silva, başkanlığı döneminde uygulamaya koyduğu sosyal yardımlar sayesinde yaklaşık 30 milyon Brezilyalının fakirlikten kurtulmasını sağlamasıyla Brezilyalıların sevgisini kazandı.
Lula da Silva, 31 Aralık 2010’da başkanlık görevini bırakana kadar sevilen bir lider olarak öne çıkmasına rağmen 2011’de kendisi ve partisi hakkında çıkan yolsuzluk iddiaları, adına gölge düşürdü.
Yolsuzluk davaları nedeniyle 580 gün hapiste kalan Lula da Silva’nın bu davalardan hüküm giymesi 2018’de Bolsonaro’nun kazandığı seçimlerde aday olmasına engel oldu.
Kasım 2019’da tahliye edilen Lula’nın aldığı cezalar ve yolsuzluk davaları, 2021’de bu davalardan sorumlu Yargıç Sergio Moro’nun davalarda taraflı ve politik davrandığına hükmeden Yüksek Mahkeme tarafından düşürülerek seçimlere katılmasının önü açıldı.
Bu arada, Bolsonaro hükûmetinde, 1 Ocak 2019’dan 24 Nisan 2020 tarihine kadar Adalet Bakanlığı görevini yürüten Sergio Moro, aralarında çıkan anlaşmazlık nedeniyle istifa etmişti.
