Yetenekli, faydalı hissetmek istiyoruz. Bu harekete geçme arzusunu tatmin edememek, kendimizi etkisiz hissetmemize neden olabilir… Can sıkıntısını bu kadar rahatsız eden bu yetersizlik duygusu
Waterloo Üniversitesi’nde bilişsel sinirbilim profesörü olan James Danckert, can sıkıntısının fonksiyonu için şu tespitleri yapıyor: “Can sıkıntısı duygularından kaçınmaya veya onları bastırmaya çalışırız. Ancak can sıkıntısından kurtulmaya çalışırken, onun gerçek çağrısına kulak vermeme riskiyle karşı karşıya kalırız. Acı, bizi acının kaynağını ortadan kaldırmak için harekete geçirmek için vardır.
ÖNEMLİ EYLEMLER
Can sıkıntısı farklı değil. Can sıkıntısının işlevi bizi sıkmak değil, harekete geçme çağrısıdır. Bize şu anda yaptığımız şeyin bizi tatmin etmediğini, önemli bir yol olduğunu söylüyor. Can sıkıntısı, bizi kim olduğumuzu ifade eden eylemleri seçmeye teşvik eder. Eylemlerimiz önemli olmalı. Can sıkıntısının arkasındaki itici güçlerden biri, eylemlilik ihtiyacımızı karşılayamamaktır.
YETERSİZ HİSSETME
Canımız sıkıldığında, bu tam olarak rahatsız edicidir çünkü bir şey yapmak istiyoruz, o şeyin ne olduğunu çözemiyoruz. Temel düzeyde arzumuz, dünya ile amaçlı olarak etkileşim kurmaktır. Yetenekli, faydalı hissetmek istiyoruz. Bu harekete geçme arzusunu tatmin edememek, kendimizi etkisiz hissetmemize neden olabilir. Can sıkıntısını bu kadar rahatsız eden bu yetersizlik duygusudur.
Kuralları çiğnemenin 1 numaralı sebebi
Yakın tarihli bir çalışmada İtalyanlar, karantinanın bir numaralı olumsuz sonucunun “özgürlük kaybı” olduğunu bildirdiler. İki numara can sıkıntısıydı. Toronto’da yapılan bir araştırmada, karantina kurallarını çiğnemenin bir numaralı nedeni olarak can sıkıntısı listelendi. Bu örnekte, özgürlük eksikliğinin can sıkıntısının temel nedeni olduğunu ileri sürmek abartı olmaz.
Hayvanlar da sıkılıyor
Hayvanların da can sıkıntısı yaşadıklarına ve bundan kurtulmak için savaşacaklarına dair kanıtlar var. Robert White buna etki motivasyonu adını verdi. Dünya üzerinde hareket ettiğimizde bizim için önemli olan ölçülebilir sonuçların olduğunu görme ihtiyacı. White’a göre, bu etkili olma arzusu bizi harekete geçmeye motive eden şey ilk etapta.
