DİSK tepki gösterdi! Memur, işçi ve emekliye Temmuz zammı öncesi TÜİK’ten doğalgaz darbesi

DİSK-AR, TÜİK’in doğalgaz fiyatının enflasyon hesaplamasından çıkarılmasına karşı, “TÜİK çalışanların ekmeğiyle oynamaktan vazgeçmelidir” şeklinde tepki gösterdi.

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi, (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumu’nun doğalgaz fiyatını enflasyon hesaplamasından düşme kararı almasına tepki gösterdi.

DİSK-AR, “TÜİK çalışanların ekmeğiyle oynamaktan vazgeçmelidir” başlıklı bir değerlendirme yazısı yayınladı.

Yazıda, söz konusu kararın etkileri madde madde sıralanarak şu ifadelere yer verildi:

“TÜİK doğalgaz fiyatını enflasyon hesabından düşme kararı aldı. Doğalgaz fiyatı 0 (sıfır) kabul edilecek.

·Bu uygulama enflasyonun olduğundan çok daha düşük veya eksi olarak açıklanmasına yol açabilir.

·TÜİK’in bu uygulamasıyla Temmuz 2023’te enflasyona göre zam alacak işçiler, memurlar ve emekliler büyük kayba uğrayacak.

·TÜİK yargı kararına rağmen enflasyon madde sepetini açıklamaktan kaçınırken yeni şaibeli bir uygulamaya, bir operasyona daha imza atıyor.”

“BÜYÜK KAYIPLAR YARATABİLİR”

Yazının tamamı şu şekilde:

“TÜİK, 29 Mayıs 2023 tarihinde yaptığı 16 numaralı “Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) 05.05.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Doğalgaz Tüketimine İlişkin Sistem Kullanım Bedelleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar’ konulu, 11835 Sayılı Kararının Tüketici Fiyat Endeksine Etkisi” başlıklı kamuoyu duyurusu ile TÜFE’de doğalgaz fiyatının sıfır kabul edileceğini ve enflasyonun buna göre hesaplanacağını; bu durumun 2023 yılı Mayıs ayında enflasyonda aşağı yönlü kuvvetli bir etki yaratacağını açıkladı. Doğalgaz fiyatının sıfır kabul edilerek yapılan enflasyon hesaplaması birçok sorun ve emekçiler açısından büyük kayıplar yaratabilir.

TÜİK tarafından 04521 olarak numaralandırılan ve “şehir gazı ve doğalgaz” olarak adlandırılan maddenin TÜFE’ye etkisi yüzde 2,9’dur. Doğalgaz fiyatının 0 (sıfır) olarak kabul edilmesiyle, geriye kalan ve enflasyona yaklaşık yüzde 97,1 oranında etki eden bütün maddelerin aylık enflasyonunun yüzde 2,9’dan az olması durumunda aylık TÜFE eksi değerlere gerileyecek. Veya enflasyon aylık olarak 0 (sıfır) ya da çok az artmış olacak. Bunun sonucunda yılın ilk dört ayında yüzde 15,2 olan 4 aylık enflasyon oranı kalan iki ayda (Mayıs ve Haziran) gerileyebilir veya artmayabilir. Bu durum milyonlarca işçinin, memurun ve emeklinin gelirini olumsuz olarak etkileyebilir.

“MAAŞLAR ALTI AYLIK ENFLASYON ARTIŞINA GÖRE BELİRLENİYOR”

Bilindiği gibi işçilerin, memurların ve emeklilerin ücret, maaş ve aylık geliri genellikle 6 aylık enflasyon artışına göre belirleniyor. Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçiler, diğer özel sektör işçileri, emekliler ve memurlar ocak-haziran dönemine ait enflasyon oranına göre zam alıyor. Mayıs 2023 döneminde enflasyonun doğalgaz fiyatının sıfır kabul edilerek açıklanması, aylık enflasyonun gerilemesine yol açacağından işçiler, emekliler ve memurlar daha düşük oranda zam alacaklar. Özel sektör işçilerinin ve toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerin ücretleri için ise enflasyon oranı daha da özem kazanmaktadır. Memur maaşları ve emekli aylıklarına yapılacak zamlarda hükümet “iyileştirmeler” yapabilirken aynı durum özel sektör için çok daha zor. Bu nedenle özel sektör işçileri daha büyük kayba uğrayabilir.

Tüketici Fiyat Endeksi ile amaç tüketicilerin harcanabilir hanehalkı gelirini hesaplamak değil, fiyat artışlarını saptamaktır. Harcanabilir hanehalkı geliri, gelir ve yaşam koşullarına ilişkin anketlerle belirlenmektedir. Söz konusu EPDK kararı ile tüketicilerin ilk faturalarındaki kullanım bedelleri Hazine tarafından karşılanacak. Dolayısıyla fatura bedeli tüketici tarafından karşılanmasa da bir fatura bedeli söz konusudur. Doğalgaz bedelinin bir bölümünün veya tamamının Hazine tarafından karşılanması bir gelir desteği, sübvansiyondur. Geçmişte de doğalgaz tüketimi için kısmi Hazine desteği sağlandı. Dahası pek çok başka alanda da benzer destekler söz konusu olmaktadır. Örneğin ulaşımda yaşlılara, öğrencilere ve belirli gruplara sağlanan indirimler veya su tüketimine göre sağlanan indirimler söz konusudur. TÜİK şimdiye kadar bunların hiçbirini hesaba katmadan enflasyon hesaplaması yaptı. TÜİK geçmişte, sebebi ne olursa olsun, gerekçesi ne olursa olsun sübvansiyon ve gelir desteklerini hesaba katmadan enflasyon hesaplaması yaptı. Şimdi ise doğalgaz fiyatının sıfır kabul edilmesi, iyi niyetli olmayan, enflasyonu düşük göstermeyi amaçlayan bir operasyondur.

DİSK tarafından açılan davada verilen yargı kararına rağmen madde fiyat listesini açıklamayan, uzun zamandır veri karartarak şaibeli enflasyon oranları açıklayan TÜİK, doğalgazda “sıfır fiyat” uygulaması ile enflasyonu düşük göstererek milyonlarca emekçinin geliriyle oynamaya hazırlanıyor. TÜİK’i bu operasyondan vazgeçmeye çağırıyoruz.”