Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 2022 yılının 2. enflasyon raporunun sunumunu gerçekleştiriyor. Kavcıoğlu yaptığı sunumda enflasyonun 2022 yıl sonunda yüzde 42,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini açıkladı. Bir önceki raporda yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 23,2 seviyesindeydi. TCMB böylece yıl sonu enflasyon hedefinde 19,6 puanlık yukarı yönlü revize gerçekleştirdi. TCMB’nin 2022 için enflasyon hedefi ise yüzde 5 seviyesindeydi.
Kavcıoğlu, enflasyon tahminindeki revizeye ilişkin ise Rusya-Ukrayna savaşını işaret ederek “Enflasyondaki artışa önce global ve lokal bakmak lazım. Son rapordaki tahminleri savaş olmasaydı bugün çok daha farklı noktalarda revizyona ihtiyaç duymadan sürdürebilecektik” diye konuştu.
TCMB’nin 2023 ve 2024 için enflasyon tahmini ise sırasıyla;
Kavcıoğu’nun sunumundan öne çıkanlar şöyle: yüzde 12,9 ve yüzde 8,3 olarak gerçekleşti.
“Ticaret ortaklarımızdaki büyüme beklentisi aşağı yönde güncellenmektedir.
2021 4. çeyrekte iktisadi faaliyet güçlü seyretmiş ve büyüme yüzde 11 olarak gerçekleşmiştir. Arz ve tedarik sorunları henüz düzelme eğilimine girmedi. Büyümeye en büyük katkı sanayi ve hizmet sektörlerinden gelmiştir. Ekonomik faaliyetlerde iyileşme devam ediyor.
Manşet ve çekirdek enflasyon oranları dünya genelinde yüksek seyirlere ulaştı. Salgının etkilerinin zayıflamasıyla ortadan kalkması beklenen arz ve tedarik sorunları henüz düzelme eğilimine girmedi. Jeopolitik risklerde bahsedilen kanallar da enflasyonu olumsuz etkilemeye devam etti.
“Türkiye salgın sonrasında OECD ülkeleri arasında istihdamını en fazla artıran ülke oldu”
Sanayi faaliyetleri büyümeyi ve iç piyasayı desteklemektedir. Ekonomimizin istihdam oluşturma kapasitesinin sürekli artığını gözlemliyoruz. İşgücüne katılım artarken, işsizlik azalmaktadır. Türkiye salgın sonrasında OECD ülkeleri arasında istihdamını en fazla artıran ülke oldu.
Ticari kredi büyümesi enflasyona kıyasla daha yavaş seyretti. Ticari krediler ivmelemenin uyumlu olmayan kısmıyla ilgili duyduğumuz rahatsızlığı PPK’da dile getirmiş, makroihtiyati tedbirleri artıracağımızı söylemiştik. Kredilerin yatırım ve ihracatta kullanılması için tedbirleri kararlılıkla uygulamaktayız.
Türkiye büyümesinin yapısı ihracat odaklı önemli bir dönüşüm yaşamaktadır. İhracatımız artış eğilimini ilk çeyrekte bölgesel risklere rağmen sürdürmüştür. Enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle ithalat ilk çeyrekte artmıştır.
Cari işlemler dengesinde enerji fiyatlarından kaynaklı riskler devam etmektedir. Cari açık yükselen enerji fiyatlarıyla son dönemde artmıştır. Liralaşma stratejisi çerçevesinde kredilerin büyüme hızı ve kompozisyonu fiyat istikrarıyla uyumlu hale getirilecektir.
“Yıl sonu enflasyon oranının yüzde 42,8 olarak tahmin ediyoruz”
Enflasyondaki yükselişte gıda ve enerji fiyatları belirleyici olmaktadır. İthalat fiyatlarındaki artışın yanı sıra yüksek seyreden taşımacılık maliyetleri ve tedarik aksaklıkları, enflasyonun görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir.
Enflasyonun 2022 yıl sonunda yüzde 42,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Enflasyonun 2023 yıl sonunda yüzde 12,9 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. 2024 yılsonunda yüzde 8,3’tür. Enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla 2022 yılı sonunda yüzde 38,7-46,9 aralığında -orta noktası yüzde 42,8- gerçekleşeceğini öngörüyoruz (Önceki yüzde 18,6-27,8 aralığı ile yüzde 23,2)
Ham petrolde ortalama beklentimizi bu yıl için 102,2; 2023 için 93.9 dolar olarak güncelledik. İthalat fiyatlarının genel seviyesine ilişkin varsayımlar da yukarı yönlü güncellendi. Tarımsal kuraklık gelişmelerinin etkisiyle gıda fiyatlarını 2022 ve 2023 için yukarı yönlü güncelledik. Dış talebe ilişkin varsayımları geçen rapor dönemine görü aşağı yönlü revize ettik.
10,6 puanlık güncelleme TL cinsinden ithalat enflasyon tahminini 5.5 puan, gıda fiyatları 2.8 puan etkiledi. Yönetilen yönlendirilen fiyatlar büyük ölçüde alkol tütün ve doğal gazdaki artışla 2.1 puan yukarı çekti.
2023 yılsonu enflasyon tahmini de yüzde 8,2’den yüzde 12,9’a yükseldi. Başlangıç noktası eğilimleri 1.9 puan arttırdı. Gıda enflasyonu güncellemesi tahmini 0.7 puan yukarı çekmektedir. TL cinsinden ithalat fiyatları 2.2 puan yükseltirken çıktı açığı da 0.1 puan düşürücü yönde etkilemektedir.
“Liralaşma TCMB’nin politika gözden geçirme sürecinin asil unsurudur”
Liralaşma stratejisi TCMB’nin politika gözden geçirme sürecinin asil unsurudur. Liralaşma stratejimizin önemli bir bileşeni de uygun maliyetli ve uzun vadeli kredilerin üretim, yatırım ve ihracat artışlarıyla sürdürülebilir fiyat istikrarını desteklemektir.
Fonlama yapısında TL cinsi kıymetlerin teminat olarak kullanımını artıracak adımlar yakında devreye girecek. Para politikası araçlarının etkisini artıracak kapsamlı çalışmaları tüm taraflarla birlikte yürütmekteyiz. Nihai amacımız bütün ekonomik birimlerimizin her türlü kararlarında lira dışında hiçbir para birimine gerek duymadan Türk lirası ile tasarruf yapabildikleri, tüm finansal kararlarını Türk lirası ile alabildikleri bir finansal mimariyi tamamlamaktır.
Soru-cevap
Soru: Enflasyonla mücadele için somut olarak başka ne adımlar göreceğiz? Gıda fiyatları için MB nasıl adım atacak. Erken uyarı sistemini konuşmuştuk o konuda gelişme var mı? Kademeli azalıştan bahsettiniz pik noktasından sonra düşüşe ne zaman geçilecek?
Enflasyondaki artışa önce global ve lokal bakmak lazım. Son rapordaki tahminleri savaş olmasaydı bugün çok daha farklı noktalarda revizyona ihtiyaç duymadan sürdürebilecektik. Birinci derecede uluslararası piyasalardaki gelişmeler pandemi ile başlayıp tedarik zincirindeki sıkıntılar ve Rusya Ukrayna çatışmasıyla birlikte emtia fiyatlarının küresel artış göstermesi dünyadaki ve bizdeki enflasyonun yükselişinde çok büyük bir etkisi olmuştur. Onun dışında içeride de iç talep ve talepten kaynaklanan önemli bir artışa para politikasıyla karşılık vereceğimiz yükseliş yok.
Bu noktada hem MB hem hükümet gerekli adımları atmıştır atmaya devam ediyor. Kararlılığımız son derece güçlü şekilde devam ediyor. Aldığımız tedbirler lokale bakınca bizim tarafta kredilerin iktisadi faaliyetle buluşması önem arz ediyor. Cari dengenin gerçekleşmesi sürdürülebilir fiyat istikrarı için önem arz ediyor. Cari dengede sıkıntı varmış gibi görünse de normale dönmesiyle birlikte miktar bazında ihracattaki artışı çatışmalar sonunda fiyat bazındaki enerji ve gıda fiyatlarının normale gelmesiyle cari dengemizin önemli şekilde düşündüğümüz noktaya gelecek.
Uzun vadeli kredilerin iktisadi faaliyetle buluşması önem arz ediyor. Son PPK metni ve aldığımız makroihtiyati tedbirler önemli oranda enflasyonla mücadeleyi desteklemektedir. Enflasyon patikasında da görüldüğü gibi mayıstan sonra aşağı doğru enflasyonun inmeye başlayacağını göreceğiz.
Soru: DB’nin son raporunda gıda ve enerji fiyatlarındaki şokların sürebileceği söz konusu artış eğiliminin sürmesi öngörülerinizin içinde mi? Cari dengede iyileşme açısından turizmin de önemli olduğunu biliyoruz, Rus turistlere ilişkin beklenildiği kadar turist gelmeyeceği belirtiliyor beklentileriniz nedir? Mayıs ayında zirve görüyoruz yüzde 70-75 bandında yıl ortasında güncelleme yapılacak maaşlarda bu Türkiye’de geleneksel fiyatlama davranışı var ücretler artınca fiyatlar artıyor bu hesaplarınızda var mı? TCMB’nin İstanbul’a taşınmada bir erteleme mi var mı?
Turizme yönelik beklentilerimiz çok olumlu 2019 öncesi rakamlarının üzerine çıktı. Dolayısıyla rezervasyonlar ve talep Avrupa Ortadoğu çok büyük artış söz konusu. Çatışma ve sıkıntıların nasıl sonuçlanacağı önemli. Türkiye bu coğrafyada komşularıyla yakın ilişkileri olan bir ülke. Bu sıkıntılardan veya oluşacak iyileşmelerden kısa sürede olumlu olumsuz etkileniyoruz.
Turizmde ciddi sıkıntı görmüyor iyi bir artış bekliyoruz, cari denge söylemimize olumlu yansıyacak.
Küresel anlamda gıda fiyatlarından etkileniyor Türkiye. Diğer ülkelere göre avantajlı konumda üretebilen bir ülke. Bu sene verimli bir üretim dönemine girdik, fiyatlara ve enflasyona mayıstan sonra çok olumlu yansıyacağını öngörüyoruz.
Taşınma ile ilgili herhangi sıkıntı yok. Yol haritası, inşaat planlandığı gibi devam ediyor. Planladığımız gibi eylül ayı gibi taşınma işlemi gerçekleşir.
