Türkiye genelinde son bir yıldır ev fiyatları zirveyi gördü. Buna bağlı olarak kira fiyatları da arttı. Kira artışının ülke genelindeki yıllık artış oranı yüzde 34,6 olarak ölçüldü. Yaklaşık bir buçuk yıl kapalı olan okulların da açılmasıyla yurt genelinde ‘uygun fiyata kiralık ev ‘ krizi ortaya çıktı. Devlet, artan kira fiyatları konusunda yaşanan krizi çözmek için Avrupa’daki ev kiralama şirketi modeli formüllerinin uygulanabileceğini açıkladı.
Hürriyet’ten Tuğba Öztürk ve İsmail Sarı’nın haberine göre, yıllık bazda kira artışlarının en yüksek olduğu il yüzde 59,2 ile Mersin. Onu yüzde 55,2 ile Diyarbakır, yüzde 51,5 ile Tekirdağ, yüzde 46,7 ile Şanlıurfa ve yüzde 42,3 ile İstanbul izliyor.
“Diyarbakır, hep dikkat çeken İstanbul’u geçti”
Diyarbakır Emlak Komisyoncuları ve Müşavirleri Derneği Başkanı Mustafa Koç, kentteki kira fiyatları hakkında “Diyarbakır, hep dikkat çeken İstanbul’u kira artışları bakımından geçmiş durumda” dedi. Koç, şöyle devam etti:
“Gelen öğrenci ve aileler şu an kiralık ev bulamazlar. Kira fiyatları da asgari ücreti hemen hemen geçmiş durumda. İlimizde 15-20 bin civarında konut sıkıntısı açığı var. Bu durum kira fiyatlarını oldukça artırıyor. Biz bazen ev sahipleriyle konuşuyoruz ve yaptıklarının doğru olmadığını söylüyoruz. Ancak onlar da ‘Aldığım kira evin taksitini karşılamazsa ben zarar ederim’ diyor. Eskiden iki öğrenci bir araya gelip bir ev kiralayabiliyordu ancak bu durum artık oldukça zor.”
Kiraların en az arttığı kent: Van
Kira artışının en düşük olduğu kent ise yüzde 12,7 ile Van. Van’ı; Eskişehir, Erzurum, Trabzon ve Manisa izledi. Bol sıfırlı emlak haritasının ‘yıldızı’ Van’daki durumu ise Van Emlakçılar Dayanışma Derneği Başkanı Orhan Özdek özetledi:
“Konut stoklarımız ermiş durumda. Ciddi bir nüfus artışı nedeniyle de kiralık evimiz kalmadı diyebiliriz. Daha önce bin lira olan daireler artık bin 500’lere çıktı. 1+1’ler daha önce 750 lirayken şu an bin 250 lira civarında seyrediyor. Eli boş dönen öğrencilerimiz, öğretmenlerimiz maalesef oluyor. Fiyatların kolay kolay ineceğini düşünmüyoruz. Konut sıkıntısı yaşandığından kiralarda yüzde 30-40 seviyelerinde bir artış yaşandı.”
Aylık bazda en çok artışın görüldüğü il: Eskişehir
Yıllık bazda artışta 81 kent içerisinde 80’inci sırada bulunan ‘öğrenci kenti’ Eskişehir, okulların açılmasıyla birlikte ‘aylık bazdaki artışta’ ise birinci sırada. Eskişehir’de temmuza kıyasla ağustos için yaşanan artış yüzde 10,8. Eskişehir’i; Sakarya, Aydın, Konya ve Manisa izliyor. Aylık bazda en çok artışın görüldüğü Eskişehir’deki durumu Eskişehir Emlakçılar Odası Başkanı Gazi Çelik şöyle anlattı:
“Pandemi döneminde çok iyi gördük ki, öğrenciler gidince şehrimiz bomboş kalıyor. Biz öğrencinin halinden çok iyi anlayan bir şehiriz. İlimize gelen göçmenlerin kışın boş kalan evleri doldurması kira artış nedenlerine eklenebilir. Bölge bölge değişmesiyle birlikte il genelinde yüzde 30-40 arasında geçen seneye oranla bir kira artışı yaşandı. Bir sene önce 600 liraya kiraladığımız evler artık bin liradan aşağı verilmiyor.”
“Çocuğumu bir sene okutmayacağım”
Çelik, öğrenciler için vahim durumu “Şartlar böyle devam ederse çocuğumu bir sene okutmayacağım, bekleteceğim’ diyen veliler var” diyerek anlattı.
Yüzde 1,1 ile Mardin, 0,8 ile Tekirdağ en düşük artışın görüldüğü iller oldu
Aylık bazda en düşük artışın görüldüğü iller ise yüzde 1,1 ile Mardin onu yüzde 0,8 ile Tekirdağ izliyor. Kayseri, Van ve Trabzon ise geçen aya göre kira oranını düştüğü üç il. Emlak piyasasındaki bu tabloyu değerlendiren T24 yazarı ve BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’in de tespitleri şu şekilde:
“Yıllık kira artışının ülke genelinde yüzde 34,6’yı buldu. Ancak bu artış, son dört ayda yaşandı. Kiralık ilan sayılarındaki değişimi kiralık konut arzının, kiralanan konut sayısındaki değişimi de talebin göstergeleri olarak dikkate aldığımızda talebin arza kıyasla çok daha güçlü bir şekilde arttığı görülüyor. Kiralık konut talebinde gözlemlenen güçlü artışın ardında okulların ve üniversitelerin yüz yüze eğitime geçmelerinin de payı var. Geçen yıl bu etki mevcut değildi.
Üç büyük şehre odaklanırsak; Ankara ve İzmir’de son bir yılda ortalama kiralarda yaklaşık yüzde 31 artış gerçekleşirken İstanbul’da artış yüzde 51’e ulaştı. İstanbul’da kiralar 2019’un sonbaharından itibaren diğer iki kente kıyasla daha hızlı artamaya başlamıştı. Bu trend halen devam ediyor. Kentsel dönüşüm faaliyetlerinin İstanbul’da diğer iki ile kıyasla daha yaygın olması bu farkı açıklayan nedenlerden biri olabilir.
Konut piyasalarında arz ve talep zaman içinde çok farklı hareket edebiliyor. Mersin, Diyarbakır ve Kayseri’de son bir yılda Türkiye ortalamasının çok üzerinde kira artışlarının ortaya çıkmış olması bu illerde arza kıyasla talepte çok daha yüksek artışların olduğuna işaret ediyor.”
