Meslek örgütlerinden sansür düzenlemesine ortak tepki: “Elinizi kalemimizden çekin”

gazeteci eylem ankara basın meslek örgütleri dezenformasyon yasası sansür

Basın Konseyi ve TGC’nin de aralarında olduğu 11 basın meslek örgütü, Basın İlan Kurumuna geniş bir sansür yetkisi getiren yeni ‘Basın Ahlak Esasları’ kararını reddettiklerini duyurdu. Basın meslek örgütleri tarafından yapılan ortak yazılı açıklamada, “Sansürü arttıracak yeni ahlak ilkelerine karşı hukuki girişimleri başlatıyoruz. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin” denildi.

Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda gazeteci üyelerin itirazlarına karşın 27 Mayıs 2022’de kabul edilen yeni Basın Ahlak Esaslarına Dair Genel Kurul Kararı bugün (6 Temmuz 2022) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

“‘BEN YAPTIM OLDU’ ANLAYIŞININ YENİ BİR TEZAHÜRÜDÜR”

Basın meslek örgütleri tarafından yapılan ortak yazılı açıklamada, “Sansür yasasındaki hükümlere uyum ve hazırlık niteliğinde olan bu kararın, yasa geri çekilmesine karşın Resmî Gazete’de yayımlanması ‘ben yaptım oldu’ anlayışının yeni bir tezahürüdür.” denildi.

“HUKUKİ GİRİŞİMLERİ BAŞLATIYORUZ”

Bu kararla Basın Ahlak Esaslarına getirilen güncellemenin İletişim Başkanlığının daha önce Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan Basın Kartı Yönetmeliği hükümleri gibi hukuki belirlilikten uzak ve yoruma açık hükümlerle yapıldığı ifade edildi.

“Basın İlan Kurumu tüm yazılı ve dijital medyanın RTÜK’ü olmaya hazırlanıyor” denilen açıklamada, “Bunu kabul etmeyeceğiz. Sansürü arttıracak yeni ahlak ilkelerine karşı hukuki girişimleri başlatıyoruz. Basın İlan Kurumu’nun 1994 tarihli Basın Ahlak Esasları’nı ortadan kaldıran, muğlak ifadelerle yeni esaslar getiren bu kararla, ‘terör örgütleri, bunların üyeleri ve olaylar hakkında bilgi ve görsel verilmesi”, “aile yapısını bozmaya yönelik yayınlar’, ‘Türk toplumunun milli ve manevi değerlerini korumak’ gibi kişiye göre farklı yorumlanabilecek hükümler eklenmiştir” denildi.

“ELİNİZİ KALEMİMİZDEN ÇEKİN”

Açıklamada şu değerlendirmeler yer aldı;

Örneğin “ahlaka aykırı yayın yapılamayacağı” şeklindeki eski hüküm “genel ahlaka” olarak değiştirilmiştir. Bu hükümdeki “genel ahlak” ifadesi, cezalandırılmak istenen gazeteler ya da gazeteciler için hiç şüphesiz taraflı olarak yorumlanabilecektir.

Aynı şekilde “Toplumun temeli olan aile yapısını bozmaya yönelik ve ailenin korunmasına aykırı yayın yapılamayacağı” ve “Türk toplumunun ortak milli ve manevi değerlerini zayıflatmaya yönelik yayın yapılamayacağı” şeklindeki hükümler de hukuki belirlilikten, nesnellikten, kapsayıcılıktan uzak ve kişiye göre yorumlanabilecek hükümlerdir.

Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulu’nun daha önce kötüye kullandığını herkesin gördüğü resen ceza verme yetkisi yeni ahlak ilkeleriyle güçlenecek, iktidarın sansür sopası haline gelecektir. Eleştirel basına yönelik cezalandırma furyası, yeni ahlak ilkeleriyle gazetelerin internet sayfalarının ve sosyal medya hesaplarının da denetim altına alınıp ceza kesilmesiyle yaygınlaşacaktır.

* Kaldı ki resmi ilan dağıtımı nedeniyle maddi gücü elinde bulunduran Basın İlan Kurumu’nun aynı zamanda ahlaki değerlendirme yapması etik ilkelerin ruhuna ve doğasına aykırıdır. Ayrıca, Basın İlan Kurumu yapısı itibariyle siyasi bir kurum olduğu için böyle bir değerlendirme yapması apaçık siyasi güdülerle cezalandırma çabasıdır.

Genel Kurul’un Mayıs ayının son haftasında yapılan toplantısında gündeme getirilen bu yeni Basın Ahlak Esasları kararı, Genel Kurul’da temsil edilen basın meslek örgütleri tarafından eleştirilmiş, reddedilmiştir. Yeni esaslar Genel Kurul’un gazeteci üyelerinin itirazlarına rağmen 7 karşı oyla kabul edilmiştir. Gazetecilerin etkin katılımı olmadan basınla ilgili mevzuat yapılamayacağı, yapıldığında da çok ciddi sorunlar ortaya çıkacağı bir kez daha kanıtlanmıştır. Genel Kurul Kararı, normlar hiyerarşine tamamen aykırıdır. Kanunlarla düzenlenmiş hususların bir kez de “karar” ile düzenlenmesi hukuken mümkün değildir. Yeni esaslardaki muğlak ifadeleri yargıya taşımak için hukuki girişimleri başlatıyoruz.

*Kamu adına yönetici pozisyonda olanlara sesleniyoruz. Basın İlan Kurumu önemli bir kurumdur. Bu önemli kurumu ceberut ve intikamcı değil katılımcı karar süreçleriyle işletin. Gazetecilik suç değildir. Basın sizin düşmanınız değildir. Elinizi kalemimizden çekin.

Açıklamada imzası olan meslek örgütleri şöyle:

Basın Konseyi

Çağdaş Gazeteciler Derneği

Diplomasi Muhabirleri Derneği

DİSK Basın-İş

Ekonomi Muhabirleri Derneği

Gazeteciler Cemiyeti

İzmir Gazeteciler Cemiyeti

KESK Haber-Sen

Parlamento Muhabirleri Derneği

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti

Türkiye Gazeteciler Sendikası