Vergi Uzmanı Bingöl, ‘Kalan aylarda enflasyon sıfır dahi gelse Yeniden Değerleme Oranı %117,33 olacaktır. Bu normal şartlarda önümüzdeki yıl vergi, harç ve cezalara %117,33 zam anlamına geliyor’ dedi. Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, açıklanan son enflasyon rakamı sonrasında dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
“Yeniden Değerleme Oranında tarihi rekor! Kalan aylarda enflasyon sıfır dahi gelse 2022 yılı Yeniden Değerleme Oranı %117,33 olacaktır” diyen Bingöl, “Bu da normal şartlarda önümüzdeki yıl vergi, harç ve cezalara %117,33 zam anlamına gelmektedir” ifadesini kullandı.
Bingöl, konuya ilişkin yazısının bir bölümünde şu ifadeleri kullandı:
Yeniden Değerleme Oranı Hangi Vergi, Harç, Cezaları Etkiler?
Yeniden değerleme işlemi 5024 sayılı Kanun’la kaldırılmış olmakla birlikte, muhtelif düzenlemeler gereği yeniden değerleme oranı birçok haddin otomatik olarak değişmesinde ölçü olarak kullanıldığı için yayımlanmaya devam edilmektedir.
Enflasyonun varlığı muhtelif mevzuattaki parasal değerlerin aşınmaya uğrayarak güncelliğini kaybetmesine yol açmaktadır. Bu durum yüksek enflasyon dönemlerinde daha da belirgin hale gelmektedir.
Yeniden değerleme oranı zaman içinde vergi kanunları kapsamındaki maktu had ve tutarlara ilişkin bir oran olmanın çok ötesine geçmiş, idari para cezaları ve pek çok konuda referans bir oran olarak kullanılmaya başlamıştır. Bu nedenle zaman içinde yeniden değerleme oranının ifade ettiği anlam daha da artmıştır.
Yeniden değerleme oranından etkilenecek vergi ve ceza örnekleri:
Yeniden değerleme oranına endeksli bazı vergi, ceza ve diğer yüklere ilişkin özet bilgiler aşağıda sunulmuştur. Görüldüğü üzere bir kısmında Cumhurbaşkanına farklı boyutta yetkiler verilmiştir. Bazı alanlarda ise Cumhurbaşkanının herhangi bir yetkisi yoktur. Dolayısıyla bunlar açısından 2022 yılı yeniden değerleme oranı kaç çıkarsa 2023 yılına bu oran kadar artışla gireceğiz demektir.
- Motorlu Taşıtlar Vergisi, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Emlak Vergisi, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Çevre Temizlik Vergisi, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Gelir Vergisi Kanunu, bazı istisna tutarları, vergi tarifesi dilim tutarları ve benzerleri, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Veraset ve İntikal Vergisi: İstisnalar, Cumhurbaşkanının yetkisi yok.
- Veraset ve İntikal Vergisi: Tarife matrahları, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Damga Vergisi, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Harçlar, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Vergi Usul Kanunundaki Cezalar, Cumhurbaşkanının yetkisi var.
- Kabahatler Kanununa tabi İdari para cezaları, Cumhurbaşkanının yetkisi yok.
- Araç Muayene Ücretleri, Cumhurbaşkanı ancak beş yılda bir %20 oranında artırma veya eksiltmeye yetkilidir.
- Trafik Cezaları, Cumhurbaşkanının yetkisi yok.
Görüldüğü üzere Yeniden Değerleme Oranı pek çok vergi ve ceza tutarını doğrudan etkilemektedir. Bu vergi ve cezaların bir kısmında Cumhurbaşkanının geniş yetkileri bulunmasına karşın, bir kısmındaki yetkiler sınırlıdır. Bazı cezalarda ise Cumhurbaşkanının yetkisi yoktur.
Vergi ve vergi ile ilgili cezalarda Cumhurbaşkanına genelde geniş yetkiler verilmiştir. Maktu vergi tutarları konusunda örneğin Motorlu Taşıtlar Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi gibi alanlarda Cumhurbaşkanının geniş yetkileri vardır. Bu yetkiler kullanıldığı takdirde yüksek orandaki 2022 yılı yeniden değerleme oranı nedeniyle 2023 yılı vergi ve vergi kanunlarında yer alan cezaların artış oranı düşürülebilir.
Ancak, araç muayene ücretleri, trafik para cezaları ve daha pek çok idari para cezasında Cumhurbaşkanına verilmiş artırma veya eksiltme yetkisi yoktur. Bu nedenle, araç muayene ücreti ve para cezalarında muazzam artışlar söz konusu olacaktır. Bunu önlemenin tek yolu, konuya ilişkin olarak yaşanan olağanüstü ekonomik durumu dikkate alan bir kanuni düzenleme yapılmasıdır.