Reuters’a konuşan üst düzey bir hükümet yetkilisi, vergileri artıran iki düzenlemenin ardından gelir artırıcı, harcama kısıcı yeni adımların hükümetin gündeminde olacağını söyledi. Yetkili, vergi artışlarının gerekçesi olarak seçim öncesi artan harcamalara işaret etti.
Seçimler öncesinde harcamaları artıran hükümetin başlattığı gelir artırıcı önlemler kapsamında ikinci bir dizi düzenleme ile vergi ve harçlar yükseltildi. Üst düzey bir yetkili bütçe açığının düşürülmesi için yeni adımların da atılacağını belirtti.
Bugünkü düzenleme ile başta KDV’ye getirilen iki puanlık artış olmak üzere çeşitli vergilerde artışa gidilirken, harçlar da yüzde 50 yükseltildi.
Sadece iki gün önce kurumlar vergisini artıran, tüm taşıtlar için yıllık vergiyi tek seferlik iki katına çıkaran ve ÖTV’yi artırmak için cumhurbaşkanına ek yetkiler veren kanun tasarısının açıklanmasının ardından vergi artırımları devam etti.
ÜST DÜZEY YETKİLİ AÇIKLADI
Üst düzey bir hükümet yetkilisi, bugünkü düzenleme ile bütçenin gelir tarafını düzeltmeyi amaçladıklarını ifade ederek, “Bütçe açığının düşürülmesi amaçlanıyor. Başka bazı adımlar da gündemde olacak. Harcamalarda da azaltıcı yönde adımlar planlanıyor. Seçim ve daha önce önceki bazı kararlar nedeniyle bütçede ciddi bir toparlanmaya ihtiyaç var” dedi.
Yetkili, KKM’nin maliyeti dahil olmak üzere TCMB’ye transfer edilmesinin de bütçedeki öngörülebilirliği artırma yaklaşımına dayandığını belirterek, mali disiplini artıracaklarını ifade etti.
Bütçe bu yıl Mayıs ayındaki seçimler öncesinde artan kamu harcamaları ve Şubat ayında onbinlerce kişinin hayatını yitirdiği depremin maliyetinin etkisiyle yılın ilk beş ayında 263,6 milyar lira açık verdi. İlk beş ayda giderler gelirlerin neredeyse iki katı hızda arttı.
Bütçe geçen yılın aynı döneminde 124,6 milyar lira fazla vermişti.
ENFLASYON VE PARA POLİTİKASINA ETKİLERİ
Son aylarda geriliyor olsa da yüksek seyrini sürdüren enflasyonun vergi ve maaş artışları nedeniyle daha da yükseleceği öngörülüyor.
Enflasyon, TCMB’nin izlediği gevşek para politikası nedeniyle geçen yıl yüzde 85’i aşarak 24 yılın zirvesine çıktıktan sonra mayıs itibarıyla yüzde 40’ın altına gerilemiş olsa da, uzmanlar yılın ikinci yarısında yükseliş bekledikleri enflasyon tahminlerini artırıyorlar. Vergi artışları öncesi Reuters anketinde yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 50’nin üzerinde yer alıyordu.
QNB Finansbank tarafından yayımlanan değerlendirmede, düzenlemenin enflasyona etkisi hakkında, “1-1,2 puan civarında olacağını hesaplıyoruz. TÜFE’ye etkisinin yaklaşık yarısının bu, kalanının gelecek ay görüleceğini tahmin ediyoruz” denildi.
Enflasyon ile mücadeleyi öncelik haline getiren TCMB’nin vergi artışı sonrası sıkılaştırma ihtiyacının artıp artmayacağı da piyasada yakından izleniyor. TCMB geçen ay ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için kademeli olarak para politikasını sıkılaştırmaya başladı ve iki yıldan uzun süredir ilk defa faiz artırdı.
Beklentilerin oldukça altında kalan faiz artışı sonrası ekonomi yönetimi risk analizlerine göre kademeli faiz artışları ve normalleşmeyi tercih ettiklerini açıkladı.
Dinamik Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, vergi artışlarının para politikasına etkisi hakkında yaptığı değerlendirmede, “KDV, ÖTV gibi artışlar, ücret, kur gibi etkenlerin hepsi fiyat dengeleri için olumsuz ve riskli. Enflasyon konusunda bütün maliyet unsurlarının kontrol altında kalması gerekli ve kur burada en önemli bileşendir. Şu andaki piyasaları takip eden kademeli geçiş görece ‘güvercin’ kalabilir. Burada daha ciddi bir proaktiflik ve önden yüklemeli para politikası sıkılaştırması gerekebilir” ifadelerini kulandı.
Ekonomistler kurumlar vergisinde yapılan artışın yılın kalanında 100 milyar TL’nin üzerinde, MTV’nin ise yaklaşık 40 milyar TL bütçe geliri yaratacağını hesaplamışlardı. Ekonomistler bugün açıklanan KDV artışının etkisini ise 30 milyar TL civarında hesaplıyorlar.
Oyak Yatırım’ın notunda, vergi artışlarının bütçe gelirlerine yüzde 2 civarı katkı sağlayabileceği ifade edildi.
İki gün önce TBMM’deki düzenlemede yer alan memur maaşı artışı ise bu yıl için 120 milyar TL’nin üzerinde gider yaratacak. Yasada ve bugün Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemelerde bu kalemlerin dışında da gelir ve gider yaratan birçok değişiklik bulunuyor.
VERGİ ARTIŞLARI
Resmi Gazete’de bugün yayımlanan düzenlemelere göre mal ve hizmetlere uygulanan yüzde 18’lik KDV dilimi yüzde 20’ye, yüzde 8’lik KDV dilimi yüzde 10’a çıkarıldı. Daha çok gıdayı kapsayan yüzde 1’lik KDV diliminde değişiklik yapılmadı.
Tüketici kredilerinden alınan banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) de 5 puan artırılarak yüzde 15 oldu.
Ayrıca maktu harç tutarları yüzde 50 artırıldı. Bu artış, sürücü belgesi harçları hariç olmak üzere, pasaport, çalışma izni, tapu ve kadastro, ipotek, dava, noter, yargı, gemi-liman, ruhsat ve diploma harçları da dahil olmak üzere pek çok alanda tahsil edilen harçları kapsıyor.
Yurtdışından getirilen telefonlardan alınan harç ise yüzde 228 artışla 20 bin TL’ye yükseltildi.
Ayrıca şans oyunlarından alınan vergiler de yükseltildi.
