Sigara ve alkol piyasasında Ürün İzleme Sistemi’ne müdahale edenlere 8 yıla kadar, yetki belgesi olmadan sigara ve tütün ticareti yapanlara 5 yıla kadar hapis cezası verilmesini sağlayacak yeni yasa, muhalefet partilerinin süren eleştirilerine rağmen, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bugün yürürlüğe giren ve iktidarın yaşam tarzı dayatmasının bir parçası olarak eleştirilen kanun, “Yerli üretici, tütününü Şanlıurfa’dan, Gaziantep’e götürürken yakalanırsa 8 yıl hapisle cezalandırılacak” tespitiyle de eleştiriliyor.
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanunla; Ürün İzleme Sistemi’ne müdahale edenlere 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilecek, Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapisle cezalandırılacak, Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak.
“İktidar bir taşla iki kuş vuruyor”
Sözcü’de yer alan habere göre, teklifin TBMM Genel Kurulu’nda 30 Kasım günü kabul edildiği oturumda İyi Parti Grubu adına söz alan İzmir Milletvekili Aytun Çıray, iktidarın tütün ve alkollü içkilere zam yaparken bir taşla iki kuş vurmayı hedeflediğini söylemişti.
Türkiye’nin Avrupa’da alkol tüketiminde sonuncu sırada yer aldığını belirten Çıray, şöyle devam etti:
“Alkollü içki tüketimini daha da azaltmak sosyolojik olarak mümkün olmadığı gibi, devletin ölçüsüz vergilendirme yoluyla bir hayat tarzı dayatması anlamına geldiği için kabul edilebilir bir politika olarak yürümemiştir. Resmen örtülü ve dolaylı bir ayrımcılık yapılmaktadır. Hükümetin ikinci hedefi de zamlarla vergi gelirlerini artırmaktı. Bu hedefin de gerçeklerin duvarına çarpıp tuzla buz olması kaçınılmazdı; nitekim öyle oldu. Tüketiciler, tütün ve alkollü içkilerde kaçak ürünlere yöneldikleri için hedeflenen vergi gelirlerinin bir hayli altında vergi gelirleri elde edilmiştir.”
“Yerli tütün üreticileri Urfa’dan tütününü çıkarıp Antep’e götürüp satmak isterken yolda yakalanırsa üç yılla sekiz yıl arasında ceza öngörülüyor. Biz bunu nasıl kabul edelim?”
Oturumda, HDP Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, yerli tütünün 20 yıl önce Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 40’ını karşılarken bugün bu oranın yüzde 10 dahi olmadığını kaydetmişti. Yerli, küçük çiftçinin çiftçilik yapamaz duruma geldiğini vurgulayan Öcalan, “Yerli tütün üreticileri Urfa’dan tütününü çıkarıp Antep’e götürüp satmak isterken yolda yakalanırsa üç yılla sekiz yıl arasında ceza öngörülüyor. Şimdi biz bunu nasıl kabul edelim?” demişti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı, Malatya Milletvekili Veli Ağbaba da, iktidarın yerli tütün üreticisini mağdur ettiğini ileri sürerek, “Her şey memlekette bitti, Adıyamanlının, Malatyalının, Urfalının Tokatlının tütünü kaldı, Allah sizi ıslah etsin” ifadelerini kullanmıştı.
Kabul edilen maddelere göre, yetki verilip verilmediğine bakılmaksızın vergi güvenliğini sağlamak için kullanılmasına zorunluluk getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerin etiketlenmesi, işaretlenmesi, etiketlenen veya işaretlenen ürün bilgilerinin, kurulan veri merkezine aktarılmasını sağlayan Ürün İzleme Sistemi’ne (ÜİS), fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek Hazine ve Maliye Bakanlığı’na elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyenler veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine neden olanlara 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Ya 2 milyar ya hiç !
Makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zorunluluğu getirilecek. Aynı markadan olmak şartıyla sigaranın ithalatında aranan yurt içi üretim şartı, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi ithalatında da aranacak.
Makaron ve sigara üretim tesislerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirimde bulunmadan, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılması zorunluluğu getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerini etiketlemeden veya işaretlemeden makine çalışma testleri, ürün denemeleri veya deneme üretimi yapanlara, 10 bin liradan az olmamak üzere üretilen her bir adet başına 1 lira idari para cezası verilecek.
Makaron ve sigara üretim tesislerinde, makine çalışma testleri, ürün denemeleri veya deneme üretimi kapsamında üretilen makaron ve sigaraları süresi içinde imha etmeyenlere, 10 bin liradan az olmamak üzere, üretilen her bir adet başına 1 lira para cezası uygulanacak.
ÜİS’e usulsüz müdahale edenler, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nda yer verilen aykırı fiillerinden dolayı kesinleşmiş mahkumiyet kararı olanlara, bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ilişkin hiçbir belge verilmeyecek, verilmiş olanlar Tarım ve Orman Bakanlığınca iptal edilecek. ÜİS’e usulsüz müdahale edenler ile Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na aykırı fiilleri işlediği tespit edilenlere bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ilişkin verilen belgeler, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar askıya alınacak ve bu süre içinde söz konusu tesis veya iş yeri için başka bir gerçek veya tüzel kişiye belge verilmeyecek.
Alkollü ürünlerde butük üretim imkansızlaşacak
Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak. Bu kapsamda izin, uygunluk ve yetki belgesine tabi faaliyetlerde bulunanlardan, belirtilen teminatı vermeyenlerin faaliyete ilişkin belgeleri teminat verilinceye kadar askıya alınacak. Bu süre içinde söz konusu tesis için başka bir gerçek veya tüzel kişiye de izin, uygunluk ve yetki belgesi verilmeyecek. Bu çerçevede alınan teminatların paraya çevrilmesi halinde paraya çevrilen tutar, alacaklı idareler arasında garameten taksim edilecek.
Tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı, sigara filtresi, alkol ve alkollü içkilerin üretim ve ithalat faaliyetleri ile tütün ticareti yetki belgesi kapsamındaki faaliyetlere ilişkin izin, uygunluk ve yetki belgesi başvurusu, tadili veya süre uzatımına ilişkin taleplerin yerine getirilmesi için süresinde ödenmeyen idari para cezası borcu, vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmaması şartı getirilecek.
Kullanılma zorunluluğu getirilen özel etiketi veya işareti olmayan özel tüketim vergisine tabi makaron tespitlerinde, söz konusu ürünleri belirli sayıda bulunduran, üreten veya ithal edenler de cezalı tarhiyattan müteselsilen sorumlu tutulacak.
Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Yürürlüğe girdi
Teklifin, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zorunluluğu ile Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasını düzenleyen maddesi yürürlüğe girdi. Diğer maddeleri ise 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
