Türk-İş’in Mayıs 2022 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, açlık sınırı 6 bin 017 TL ile mevcut asgari ücretin 1764 TL üzerinde gerçekleşti. Mutfak enflasyonundaki artış aylık yüzde 13 olurken son on iki aylık yüzde 107 oranında belirlendi. Yoksulluk sınırı ise 19 bin 602 TL olurken bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti 7 bin 836 TL‘ye ulaştı
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Mayıs 2022 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:
SÜTE, PEYNİR VE YOĞURT ZAMLANDI
Süt, yoğurt, peynir grubu: Yem-süt değer eşitliğindeki(parite) bozukluk çiğ süt fiyatlarının yukarı çekilerek dengelenmesiyle düzeltildi. Süt fiyatlarındaki artış yavaşlamış olmakla birlikte bu ay raflarda ortalama yüzde 10 zamlandı. Aynı şekilde peynir de yüzde 10 zamlanırken yoğurttaki artış yüzde 24 oldu.
ET VE TAVUK ZAMLARDAN NASİBİNİ ALDI
Et, tavuk, balık, kurubaklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grup: Mayıs ayında da dana, kuzu, tavuk ve balıketinin hepsinde fiyat artışları oldu. Balık av sezonunun kapanması ile ürün çeşitliliği azaldı ve balık fiyatlarında ortalama yüzde 30 artış gerçekleşti. Tavuğun kg fiyatı 40 TL’yi geçti. Nohut fiyatları gerilerken kırmızı mercimek fiyatı sabit kaldı. Kuru fasulye ve yağlı tohumlar zamlandı.
EKMEK, MAKARNA, BULGURDA FİYAT ARTIŞI
Ekmek ve tahıllar grubu: Ankara’da 200 gr ekmek 3 TL oldu. Makarna, pirinç, bulgur ile un ve irmik fiyatlarının tamamı yükseldi. Bu grupta en yüksek zamlar makarnada yüzde 14, pirinçte yüzde 12, irmikte yüzde 11 oldu. Esnaftan bazıları satış yapabilmek için yarım ekmek ve yarım simit satmaya başladı.
SEBZE MEYVE FİYATLARI HÂLÂ YÜKSEK
Taze sebze-meyve grubu: Havaların ısınmaya başlamasıyla semt pazarlarında maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri ve lahana, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları geriledi. Çok tüketilen patates ise hâlâ 10 TL’nin üzerinde satılmaya devam ediyor.
Taneli sebzelerden barbunya 30 TL, fasulye 25 TL’den, bakla 20 TL’den tezgâhlarla buluşurken görece en uygun fiyatlısı 15 TL’den satılan bezelye oldu. Soğan kilogramı 8,5 TL’ye çıktı. Örtü altı ürünlerden kabak, patlıcan, biber fiyatları geriledi.
Domates fiyatı değişmedi. Sürekli artan üretim maliyetlerine ek olarak mart ayındaki don olaylarından dolayı meyvede yıllık toplam ürün(rekolte) düştü ve yüksek fiyatlarla tezgahlarda yer buldu. Çilek, kayısı ve nektarin 25 TL’den satılırken, erik 30, kiraz 35 TL’den satıldı. Görece en erişilebilir bahar meyvelerinden çağla 20, yenidünya 15 TL’den yerli muz 20-22 TL’den satıldı.
Ortalama sebze kg fiyatı 12,25 TL, ortalama meyve kg fiyatı 18,3 oldu. 20’si sebze ve 5’i meyve olmak üzere toplam 25 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 13,46 TL olarak tespit edildi.
TEREYAĞINDA ZAM REKORU
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grup: Ayçiçek yağı, zeytinyağı ve margarin zamlandı. 1 litre ayçiçek yağında 56,50 TL’ye kadar yükselmiş fiyat etiketleri tespit edildi. Son bir ayda yüzde 25 fiyat artışı yaşayan tereyağı ise bu ay yine zam rekoru kırdı. Bunda çiğ süt fiyatına olması gereken zammının yapılmış olması, baskılanmış fiyatın artmasında etkili oldu. Bazı marketlerde sıvı yağlara alım sınırı ve ürünlere hırsızlığa karşı alarm takılması uygulamaları devam devam ediyor.
ŞEKER VE ÇAYA ZAM
Son grup içinde yer alan gıda maddeleri: Şeker reyonlarında marka çeşitliliğinde son iki aydır azalma gözlemleniyor. Kooperatif şekerleri ile şirket şekerleri arasında fiyat farkı makası açıldı. Bu ay, yeni çay alım fiyatlarının açıklanmasıyla, siyah çayın ortalama kg fiyatı yüzde 50’lik bir artış gerçekleşti. Söz konusu artışın sonucunda çayın ortalama perakende satış fiyatı 60,50 TL’den oldu.
Siyah zeytinde, reçelde ve salçada fiyat yükselişi grubun diğer üyeleri kadar olmazken bu ay yeşil zeytin yüzde 23, pekmez yüzde 15 zamlı satıldı. 3 aydır fiyatı düşen bal mayıs ayında yüzde 30 zamlı olarak raflardaki yerini aldı. Tuz ve baharat fiyatları geriledi. Bazı marketlerde yaş çay zammıyla kiloluk çaylara ve görece uygun fiyatlı kooperatif salçalarına alım sınırlaması getirildi.
