İstanbul’da Türk Konseyi 6 ülkenin temsilcisinin katılımıyla Afganistan konulu olağanüstü toplantı düzenlendi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ev sahipliğinde ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un başkanlığında gerçekleşen toplantının ardından açıklamada bulunan Türk Konseyi üyesi Dışişleri Bakanları, tespit ve taleplerini sıraladı.
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Dışişleri Bakanları Konseyi, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun daveti üzerine, Afganistan’daki durumu ele almak üzere 27 Eylül 2021 tarihinde İstanbul’da Olağanüstü Toplantı düzenledi.
Mevlüt Çavuşoğlu’nun ev sahipliğinde ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un başkanlığında gerçekleşen toplantıya Kazakistan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Mukhtar Tleuberdi, Kırgızistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ruslan Kazakbaev, Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov, Macaristan’ın Ankara Büyükelçisi Viktor Mátis ile Türk Konseyi Genel Sekreteri Baghdad Amreyev katıldı.
Türk Konseyi’nden yapılan açıklamada, görüşmelerin kapsamlı ve yapıcı olduğu belirtilerek, şu konuların Türk Konseyi Dışişleri Bakanları tarafından gündeme getirildiği belirtildi:
*Yakın bölgesel ve kültürel bağlarımız olan Afganistan’daki gelişmeleri yakından takip edildiği belirtildi.
*BM Şartı hükümleri doğrultusunda, Afganistan’ın egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü yeniden teyit edildi.
*Tüm Afgan halkının emniyetli, güvenli ve onurlu yaşam hakkını vurgulandı.
*Kabil’de 7 Eylül 2021 günü ilan edilen geçici otorite not edildi.
*Kapsayıcı ve katılımcı bir yönetişimin tesis edilmesinin, herhangi bir ayrım gözetilmeksizin tüm Afgan vatandaşları için insan haklarına saygı gösterilmesinin öneminin altı çizildi.
*Afganistan topraklarının herhangi bir terör örgütü tarafından başka bir ülkeye tehdit veya saldırı amaçlı olarak kullanılmayacağının güvencesi ile Afganistan’da terörü önleme ve terörle mücadelenin önemini vurgulandı.
*Mevcut yasadışı uyuşturucu üretimi ve ticaretinin Afganistan halkına ve uluslararası topluma verdiği ciddi zarara dikkat çekildi.
*Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres tarafından, 13 Eylül 2021 Pazartesi günü düzenlenen, Afganistan’daki İnsani Duruma İlişkin Üst Düzey Bakanlar Toplantısı’nın çabaları takdir edildi.
*Afgan ekonomisinin mevcut vahim durumu ve özellikle ekonomik faaliyetlerdeki keskin düşüş nedeniyle Afgan halkının geçim kaynaklarına yönelik riskler konusundaki endişelerini dile getirildi.
Türk Konseyi’nin görüşmeye ilişkin açıklamaları şöyle devam etti:
“TERÖR ÖRGÜTLERİNE KARŞI ETKİN ÖNLEM ALINMALI”
Türk Konseyi Dışişleri Bakanları;
1. Afganistan’a dönük uluslararası toplumun istikrar ve insani yardım yönündeki çabalarını desteklediklerini,
2. Afgan halkının, kalıcı barış, milli uzlaşı, istikrar ve kalkınma çabalarını destekleyecek tüm girişimlere katkıda bulunmaya hazır olduklarını,
3. Afganistan’da siyasi uzlaşı, güvenlik ve kamu düzeninin tam olarak yeniden tesis edilmesinin yanısıra, insan hayatının ve mülkiyet haklarının korunmasının önemini vurguladıklarını,
4. Nihai aşamada, Afgan ulusunun zengin çeşitliliğini yansıtan, bütüncül, kapsayıcı ve temsil niteliği bulunan bir hükümetin kurulmasını hedefleyen çabaları teşvik ettiklerini,
5. Uluslararası insani hukuka uymanın, insan haklarını korumanın ve tüm Afgan halkının emniyet ve güvenliğini sağlamanın önemini vurguladıklarını,
6. Uluslararası ilkelere uygun olarak diplomatik misyonların, çalışanlarının ve ailelerinin emniyet ve güvenliklerinin sağlanmasının gerekliliğin altını çizdiklerini,
7. Afganistan’da DEAŞ ve EL Kaide gibi terör örgütlerinin faaliyetlerini önlemek ve bunlarla mücadele etmek için Afganistan’da sürekli olarak etkin önlemlerin alınmasının sağlanması gerektiğini belirttiklerini,
8. Afganistan’da uyuşturu maddelerin yasadışı üretimi ve kaçakçılığının önlenmesi gerekliliğinin altını çizdiklerini,
9. Afganistan’a insani yardım sağlamak için aralıksız çaba gösterilmesi ve BM kurumları ile yardım sağlayan diğer insani yardım kuruluşlarının hızlı, emniyetli ve engelsiz erişimine izin verilmesi için tüm taraflara çağrıda bulunduklarını,
10. Uluslararası toplumu, halizhazırda çok sayıda Afgana ev sahipliği yapan komşu ülkelerdeki durumu da ele alan, Afganların giderek artan bir şekilde yerlerinden edilme riskine karşı etkili ve sürdürülebilir bir çözümü koordine etmeye teşvik ettiklerini,
11. Ayrıca Afganistan ekonomisindeki kaygı verici durumu iyileştirmek ve Afgan halkının geçim kaynaklarını korumayı amaçlayan önlemler almak için uluslararası destek çağrısında bulunduklarını
beyan etmişlerdir.
Türk Konseyi Dışişleri Bakanları, insani çabalar, insan hakları, göç ve mülteci akınları ve terörle mücadele alanları da dahil olmak üzere Afganistan’daki gelişmelerin farklı yönleri ve yansımaları konusunda istişare ve eşgüdüm içinde kalmaya karar vermişlerdir.”
AZİZ SANCAR DA YEMEĞE KATILDI
Dışişleri Bakanları ve Türk Konseyi Genel Sekreteri, Türk Konseyi Dışişleri Bakanları Konseyi Olağanüstü Toplantısı evvelinde 26 Eylül 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ev sahipliğini yaptığı akşam yemeğinde bir araya geldiler.
Akşam yemeğine Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi, Kırgız Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ruslan Kazakbayev, Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Abdülaziz Kamilov ve Genel Sekreter Baghdad Amreyev katıldı.
Türkiye’nin Nobel Ödüllü Profesörü Aziz Sancar da onur konuğu olarak akşam yemeğinde yer aldı. Yemekte Dışişleri Bakanları ve Genel Sekreter, Türk Konseyi çerçevesinde yaklaşan üst düzey etkinliklerin gündemlerinin yanı sıra bölge ve dünyadaki son gelişmeleri ele aldılar.
Nobel ödüllü Prof. Dr. Aziz Sancar, dünya çapındaki bilimsel son gelişmeler ve Türk Dünyası’nda yapılabilecek bilimsel çalışmalar hakkındaki düşüncelerini Dışişleri Bakanları ve Genel Sekreter ile paylaştı.
