Rekabet Kurumu, 5 zincir markete ve bir yağ şirketine rekabeti ihlal nedeniyle verdiği ceza kararının gerekçesini delilleriyle birlikte açıkladı. Kararda yer alan dokümanlarda marketlerin ve yağ şirketinin fiyat koordinasyonu yaptığı görüldü.
Rekabet Kurumu, geçtiğimiz ekim ayında 5 zincir markete ve bir yağ şirketine rekabeti ihlal nedeniyle verdiği cezanın gerekçesini açıkladı.
Rekabet Kurumu şirketlere toplamda 2,6 milyar TL’lik idari para cezası vermişti. Rekabet Kurumu, BİM’e 958 milyon TL, A101’e 647 milyon TL, Migros’a 518 milyon TL, Şok’a 384 milyon TL, CarrefourSA’ya 142 milyon TL ceza verildi. Suudi sermayeli sıvı gıda şirketi Savola’ya da 22 milyon TL ceza kesmiş, bazı marketler cezaya itiraz edeceğini açıklamıştı.
Rekabet Kurumu tarafından yayınlanan kararda marketlerin birbirleriyle fiyat konusunda iletişimde bulunduğu, Whatsapp grupları veya mail aracılığıyla yaptığı konuşmalarla birlikte fiyatlama gerçekleştirdikleri görüldü.
Sayfalarca mail ve Whatsapp görüşmesinin yer aldığı dokümanlarda Savola isimli yağ firması aracılığıyla marketler arasında fiyatlama anlaşmaları yapıldığı görüldü.
Karar kapsamında aktarılan bilgi ve belgelere göre, 3-4 Nisan 2019’da gerçekleşen Whatsapp görüşmelerinde ilk olarak A101 İcra Kurulu Üyesi tarafından A101 Kategori Müdürü’ne “Bim/Migros/Şok ne yapıyor?” şeklinde bir soru yönetildiği; bunun üzerine BİM’le görüşüldüğü ve izleyen Cuma gününe kadar beklenilmesinin konuşulduğu belirtildi.
Ertesi gün A101 Kategori Müdürü tarafından tanzim ürünleri olarak belirtilen patates, soğan ve domates satış fiyatlarının İstanbul hariç olmak üzere tüm Türkiye’de bir sonraki günden geçerli olarak sırasıyla 5, 4 ve 7 TL’ye yükseltileceği, diğer ürünlerin fiyatlarının ise serbest olarak belirleneceği, yeni fiyatlara İstanbul için bir sonraki hafta başında geçilmesinin düşünüldüğü, bölgelere bu çerçevede bilgi verileceğine ilişkin olarak A101 İcra Kurulu Üyesi’nin bilgilendirildiği görüldü. Gerekçenin sorulması üzerine ise BİM ile bu şekilde konuşulduğu belirtildi. Sonrasında ise fiyatların konuşulan seviyelere geldiği görüldü.
“PİYASA ORGANİZE EDİLİYOR”
Rekabet Kurulu kararında, Savola tarafından tedarik edilen muhtelif markalı sıvı yağ ürünlerine ilişkin olarak A101, BİM, CarrefourSA, Migros ve Şok arasında Savola aracılığıyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı ve piyasanın organize edildiği tespiti yapıldı.
Ayrıca Savola aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı; kendi aralarında ve hatta yerel zincir marketlerden fiyat indirimine giden veya henüz fiyat artışı yapmayan -ya da belgelerde yer aldığı şekliyle “bozuk” fiyat uygulayan- teşebbüslerin fiyatlarına Savola aracılığıyla “müdahale” edilerek söz konusu fiyatların “düzeltilmesinin” sağlandığı belirtildi.
“KARTEL NİTELİĞİNDEKİ ANLAŞMA”
Kararda son olarak A101, BİM, CarrefourSA, Migros ve Şok arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı ve topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla rekabeti ihlal ettiği belirtildi. Savola’nın da bu oluşuma aracılık ettiği aktarıldı.
Rekabet kurumunun diğer tespitleri şöyle:
- Doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşılması.
- Fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı.
- Rakip fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma stratejileri yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetilmesi.
- Böylelikle adı geçen teşebbüslerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla, anılan teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlali.
Ayrıca Rekabet Kurumu’nun You Tube kanalında, topla-dağıt (hub and spoke) kartelinin nasıl oluştuğuyla ilgili bir de video yayınladı.
