Colorado Üniversitesi’nden Andrea Duffy, iklim değişikliğinin küresel etkileri konusunda Osmanlı İmparatorluğu tarihinin örnek alınması gerektiğini söyledi.
Osmanlı tarihi konusunda uzman olan Colorado Üniversitesi öğretim görevlilerinden Andrea Duffy, iklim değişikliğinin insan toplumlarını nasıl istikrarsızlaştırabileceği konusunda Celali İsyanlarını örnek gösterdi. İşte Duffy’nin o görüşleri: “1600’ü çevreleyen yirmi yıl özellikle zordu. Anadolu, tarihinin en soğuk ve en kurak yıllarından bazılarını yaşadı. Halk hayvan vebası ve Macaristan’da maliyetli bir savaş için tahıl ve ete el konulması da dahil baskıcı devlet politikalarının etkisinde kaldı.
KITLIK İSYANA YOL AÇTI
Uzun süren kötü hasatlar, savaş ve zorluklar, Osmanlı erzak sisteminde büyük eksiklikleri ortaya çıkardı. Sert hava koşulları devletin sınırlı gıda tedarikini dağıtma çabalarını durdururken, kıtlık kırsal kesimden İstanbul’a sıçradı ve ölümcül bir salgına yol açtı. Bunun sonucunda 1596’da Celali İsyanı olarak bilinen bir dizi ayaklanma patlak verdi ve Osmanlı İmparatorluğu’nun altı yüzyıllık varlığı boyunca devlet iktidarına karşı en uzun süreli iç meydan okuma haline geldi.
ÇATIŞMALAR ŞİDDETLENİR
Celali İsyanı, Osmanlı Altın Çağı’nın kapısını kapatarak, bu anıtsal imparatorluğu, geriye kalan üç yüzyıllık varlığını rahatsız edecek bir ademi merkeziyetçilik, askeri aksilikler ve idari zayıflık sarmalına soktu. Dünyanın sıcaklıkları yükseldikçe, iklim insan ilişkilerini giderek daha fazla engelleyecek, çatışmaları şiddetlendirecek ve göçü tetikleyecektir. İklim değişikliği eninde sonunda herkesi etkileyecek. Bu geleceği düşünürken, geçmişimizden öğreneceğimiz çok şey var.
Celali’den 3 kanun
1-İklim değişikliğinin olumsuz etkileri, orantısız bir şekilde yoksul ve marjinalleştirilmiş, yani en az tepki ve uyum gösterebilen bireyler üzerindedir.
2-Çevresel zorluklar, sosyal güçlerle birleştiğinde en sert darbeyi alma eğilimindedir ve ikisi genellikle ayırt edilemez bir şekilde bağlantılıdır.
3-İklim değişikliği göçü ve yeniden yerleşimi hızlandırma, şiddeti teşvik etme, rejimleri yerinden etme ve tüm dünyadaki insan toplumlarını çarpıcı biçimde dönüştürme potansiyeline sahiptir.
